- Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi
- Vol: 19 Issue: 1
- Tiyatro Eserleri Üzerinden Dünden Bugüne Sultan II.Abdülhamid Algısı
Tiyatro Eserleri Üzerinden Dünden Bugüne Sultan II.Abdülhamid Algısı
Authors : Ayşe Ulusoy Tunçel
Pages : 207-239
Doi:10.32449/egetdid.532336
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2019-06-30
Article Type : Review
Abstract :Edebiyat, tarihî olaylara getirdiği yorumlarla tarihî süreçlerin değerlendirilmesine katkıda bulunur. Bu misyonu, edebî türlerin içinde, gösteri boyutu da taşıdığı için özellikle tiyatro eserleri üstlenmiştir. Tarihî tiyatro eserleri bakımından zengin eserler üretmiş ülkelerin, tarih felsefelerinin de oldukça gelişmiş olduğunu söyleyebiliriz. Türk tiyatro edebiyatında Osmanlı padişahları ile ilgili çok sayıda oyun kaleme alınmıştır. Sultan II.Abdülhamid'i konu alan oyunlar ise özellikle II.Meşrutiyet döneminde ve ondan hemen sonra verilmeye başlanır. Bu oyunlarda tahmin edileceği üzerine II.Abdülhamid ve istibdat dönemi kıyasıya eleştirilir. Fuad'ın, Mesaib-i İstibdattan Sansür Darbeleri (1908), Abdullah Sami'nin, Netice-i İstibdat (1908), Ahmet Cevat Emre'nin, Yıldızın Sonu (1909) gibi. Bu oyunların bazılarında ise II.Abdülhamid'in eksen kişi olduğunu görürüz. Doktor Kamil'in Dönmez Yüz yahut Hürriyet Ordusu (1909), Canlı Cenaze yahut Yıldızın Telaşları (1909), Ahmet Bahri'nin Gasb ve Nedamet yine İhanet (1910), Mehmet İhsan'ın Hırs-ı Saltanat yahut İntikam-ı Meşru-u Millet (1911), Abdülhalim Memduh ve Refik Nevzad'ın Abdülhamid ve Genç Türk Bir Harem Ağası (1911), Moralızade Vassaf Kadri'nin Yıldız Faciaları (1911), Abdülhak Hamid'in Liberte (1913) adlı oyunları bahsettiğimiz türden eserlerdir. Cumhuriyet'ten sonra da II. Abdülhamid'in kişiliğine ve dönemine objektif yaklaşabilmiş oyunlar çok azdır. Necip Fazıl Kısakürek'in, Ulu Hakan (1969), Güngör Dilmen'in, İttihat ve Terakki (1969), Günsar Türköz'ün Hakan (1974), Üstün İnanç'ın Gök Sultan.Abdülhamid Han (2016) oyunlarında, ya geçmişteki söylemin devam ettirildiğini, ya da geçmişe nispet yapmak istercesine, II.Abdülhamid'in çok yüceleştirildiğini; görürüz. Kemal Bekir'in, Düşüş (1975) adlı eseri ise, gerek tekniğinin sağlamlığı gerekse önyargılı olmayan bakış açısı ile ayrı bir yere sahiptir.Keywords : Sultan II.Abdülhamid, Tarihî Tiyatro, 31 Mart Vak'ası