- Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi
- Vol: 16 Issue: 2
- Ahmed Yesevî'nin Mirâç-nâme'si ve Etkileri Üzerine Bir İnceleme
Ahmed Yesevî'nin Mirâç-nâme'si ve Etkileri Üzerine Bir İnceleme
Authors : Mehmet Temizkan
Pages : 9-18
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2016-01-01
Article Type : Research
Abstract :Hz. Muhammed'in mucizelerinden biri, Allah'ın huzuruna çıkması ve onunla bir görüşme yapmasıdır. Bu ziyaret, "Mirâç" olarak adlandırılmıştır. Bu ziyareti anlatan eserlere de bir tür adı olarak "Mirâç-nâme" ismi verilmiştir. Türk edebiyatındaki ilk Mirâç-nâme, Ahmed Yesevî tarafından kaleme alınmıştır. Şiir incelendiği zaman, Yesevî'nin kendinden bir şeyler katarak konuyu genişlettiği veya zenginleştirdiği anlaşılmaktadır. Bu genişletme, bazı hikmetlerinde de görülmektedir. Bu şiir, ilk olması dolayısıyla daha sonra yazılan aynı türdeki eserlere kaynaklık etmiş, bir anlamda model olmuştur. Ahmed Yesevî'nin öğrencisi Süleyman Hakim Ata'nın da aynı türde bir şiiri vardır. Onun da aynı şekilde konuyu genişlettiği görülmektedir. Buna "Mirâç'ın efsaneleştirilmesi" denebilir. Yesevî'nin şiiri ile öğrencisinin şiiri arasında, benzerlikler yanında önemli farklılıklar da yer almaktadır. Osmanlı sahası şairi Süleyman Çelebî'nin Mevlid'inde de bir Mirâç-nâme bulunmaktadır. Bu eser, yer yer Yesevî'nin yer yer de Süleyman Hakim Ata'nın şiirinden izler taşımaktadır. Aynı sahanın en büyük şairlerinden biri olan Yunus Emre'nin de aynı türde şiirleri vardır. İki şairden de izler taşıma durumu, Yunus'un bu şiirleri için de geçerlidir. Bu durum, Yesevî halifeleriyle birlikte söz konusu şiirlerin de Anadolu'ya gelmiş olabileceği ihtimaliyle açıklanabilir. Bu çalışmada, Yesevî'nin Mirâçnâme'si tanıtılmakta ve aynı türün birkaç örneğiyle karşılaştırılarak incelenmektedir.Keywords : Mirâç-nâme, Yesevî, Hakim Ata, Yunus, Süleyman Çelebî