- Türk Din Psikolojisi Dergisi
- Issue: 6
- Peygamber Tasavvuru ile Dini Tutum Arasındaki İlişki Üzerine Nicel Bir Araştırma
Peygamber Tasavvuru ile Dini Tutum Arasındaki İlişki Üzerine Nicel Bir Araştırma
Authors : Hakan Sari, Mustafa Naci Kula
Pages : 9-29
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2022-12-30
Article Type : Research
Abstract :Tasavvur, bireyin düşünme süreçlerini gerçekleştirmesini sağlayan temel unsurdur. Düşünceye konu olabilen her hususun bireyin zihninde belirli tasavvurlara sahip olduğu görülmektedir. Birey dinî olay, olgu, nesne ve şahsiyetlere yönelik de belirli tasavvurlar geliştirmektedir. Peygamber tasavvuru da bireyin dinî içerikli şahsiyetlere yönelik geliştirdiği tasavvurlar arasında yer almaktadır. Aynı zamanda dinin bireyin tutumları üzerinde oldukça belirgin etkilere sahip olduğu görülür. Geliştirilen dinî tutumlar bireyin yaşantısının şekillenmesinde önemli fonksiyonlar icra etmektedir. Dinî tutumların gelişiminde pek çok faktörün bir arada işlerlik göstermesi söz konusudur. Peygamber tasavvuru da bireyin dinî tutumlarının şekillenmesinde etkiye sahip olan önemli bir unsurdur. Vahye dayalı dinlerde Tanrı ile ilişkiyi sağlayan, bireye dini ve Tanrı’yı aktaran ve öğreten role sahip peygamberlerin, bu rolü dolayısıyla peygamberlik kavramı öne çıkmaktadır. Araştırmada peygamber kavramının bu önemine binaen dinî tutumlar ile peygamber tasavvuru arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışma dinî tutumların mahiyetinin daha açık bir şekilde anlaşılabilmesi adına literatüre katkı sağlamaktadır. Dinî tutumlar ile ilişki içerisinde olan çeşitli unsurların açığa çıkarılması bireyin hem dinî tutumlarının hem de dinî yaşantısının daha açık bir şekilde anlaşılır olmasını sağlayacaktır. Peygamber Tasavvuru Ölçeği ve Ok-Dinî tutum Ölçeği kullanılarak yapılan araştırmada yerleşik dinî tutumlara ve peygamber tasavvurlarına sahip olan, rastlantısal örnekleme metodu ile seçilmiş 18 yaş ve üzeri Bursa Uludağ Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrencilerle çalışılmıştır. 334 kişinin katıldığı araştırmada katılımcıların 117 (35%)’si erkeklerden ve 217 (%65)’si kadınlardan oluşmaktadır. Edinilen ham veriler SPSS paket programı yardımıyla analiz edilerek sonuçlar elde dilmiştir. Korelasyon analizlerinin gerçekleştirildiği çalışmada dinî tutum ile peygamber tasavvuru arasında pozitif yönlü ilişkinin bulunduğu tespit edilmiştir. Dinî tutumların oluşumunda tasavvurların etkisi dikkate alındığında, geliştirilen peygamber tasavvurunun dinî tutumlar ile doğrudan ilişkili olduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca Peygamber Tasavvuru Ölçeği’nin belirli alt boyutları ile Ok-Dinî Tutum Ölçeği’nin belirli alt boyutları arasında da çeşitli düzeylerde anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Bu durum geliştirilen peygamber tasavvurunun sahip olduğu özelliklerin, bireyde ortaya çıkan dinî tutumlardaki farklı yönelimler ile ilişki içerisinde olduğunu göstermektedir.Keywords : Din psikolojisi, Peygamber, Peygamber kavramı, Peygamber tasavvuru, Dinî tutum