Yûsuf-ı Meddâh’ın Dâstân-ı İblîs Adlı Mesnevisi
Authors : Ozan Kolbaş
Pages : 281-322
Doi:10.26650/TUDED2023-1339280
View : 16 | Download : 18
Publication Date : 2023-12-27
Article Type : Research
Abstract :Yûsuf-ı Meddâh, on dördüncü yüzyılda yaşamış, kaleme aldığı veya anlattığı eserlerle edebî Türkçenin gelişmesine katkı sağlamıştır. Hayatı hakkında herhangi bir bilgi yoktur. Varka ve Gülşâh, Maktel-i Hüseyn, Yûsuf u Züleyhâ, Dâstân-ı Kâdî vü Oğrı, Hikâyet-i Kız u Cühûd ve Dâstân-ı Vercihân-ı Fânûs Der-Hikâyet-i Tâkyanûs adlı eserleri ile Hz. Ali’nin kahramanlık maceralarını anlattığı manzum hikâyeleri vardır. Eserlerinden biri de mesnevi nazım şekliyle yazılmış, Hz. Muhammed ile İblis arasındaki diyaloğu konu alan Dâstân-ı İblîs’tir. İblis eser boyunca, Hz. Muhammed’in sorduğu dinî ve ahlakî sorulara çeşitli cevaplar verir. Eser hakkında ilk çalışma İsmail Hikmet Ertaylan tarafından yapılmış, Ertaylan, kaleme aldığı makalesinde eseri tanıtarak konusunun kısa bir özetini vermekle yetinmiş, bahsettiği nüshanın nerede olduğunu ise belirtmemiştir. Eserin nüshası şimdiye kadar ele geçmediği için metni yayımlanmamıştır. Eser hakkında çalışmalar yapan bir diğer araştırmacı ise Metin Akar’dır. Akar, kaleme aldığı üç ayrı makalede metinde anlatılan hikâyenin kökenini incelemiştir. Eserin şimdiye kadar varlığından haberdar olunmayan bir diğer el yazması nüshası Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Dârü’l-Mesnevî Koleksiyonu, 9/3 numarada kayıtlıdır. Bu makalede; Dâstân-ı İblîs hakkında daha önce yapılan çalışmalar değerlendirilmiş, eserin konusu ve kaynakları incelenmiş, kısa özeti verilmiş ve edebî değeri tahlil edilmiştir. Dâstân-ı İblîs’in tam metni, aynı konuyu ele alan mensur tercümeyle mukayese edilerek metin tenkidi yöntemiyle ilk kez burada yayımlanmaktadır.Keywords : Eski Anadolu Türkçesi, Yûsuf-ı Meddâh, Dâstân-ı İblîs, Şeytan, mesnevi