- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Cilt: 63 Sayı: 2
- Madalyonun İki Yüzü: Evrenselci Dikotomi Bağlamında Salur Kazan ve Yedi Başlı Ejderha Anlatısı...
Madalyonun İki Yüzü: Evrenselci Dikotomi Bağlamında Salur Kazan ve Yedi Başlı Ejderha Anlatısı
Authors : Aynur Koçak, Berna Özpinar
Pages : 399-419
Doi:10.26650/TUDED2023-1327526
View : 13 | Download : 10
Publication Date : 2023-12-27
Article Type : Research
Abstract :İnsan var oluşuyla birlikte düşünerek ortaya soyut ve somut ürünler çıkarmış, kültürel gelişme göstermiştir. Kültürlerini ileri noktalara taşıyabilen milletlerin bir kısmı hikmet oluşturabilmiştir. İleri bir kültür ve uygarlık düzeyine ulaşan Türkler de kolektif tefekkür eşliğinde kendilerine özgü hikmeti ortaya çıkararak diğerlerine kaynak oluşturacak gerçekçi dünya görüşüne sahip olmuştur. Hikmet bir dünya görüşü olduğundan kozmogoniyle ilişkilidir. Türklerin en eski ve öz kozmogonik anlayışında kâinatın bütün tezahürleri, Gök ve Yer’in temsil ettiği "evrenselci dikotomi” de denilen iki ilkeli sisteme dayanır. Bu sistemi oluşturan iki evrensel nefesin (iki ilke) birbirine zıt olsalar da birbirlerini tamamladıkları, denk bir şekilde uyumlu birlik kurdukları düşünülmektedir. Yaşamın her alanına yansıyan evrenselci dikotomi anlayışı, Türk mitolojik anlatılarında da yerini korumaktadır. Mitolojik anlatılar bir semboller bileşkesidir. Sembollerin çözümlenmesi anlatıların görünür kısmının altındaki anlam katmanlarına ulaşmayı sağlar. Bu çalışmada "Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderha’yı Öldürmesi” anlatısındaki sembollerin hermeneutik yöntemle çözümlenip alttaki anlam katmanlarına ulaşmak ve anlatının iki ilkeli sistem üzerine oturduğunu göstermek amaçlanmaktadır. Bunun için iki bölümden oluşan anlatı önce ayrı sonra bütün halinde ele alınarak incelenecek ve sembol çözümlemelerinin oluşturduğu bileşkeler birlikte değerlendirilecektir. Üzerinde çokça araştırma ve inceleme yapılan söz konusu anlatının evrenselci dikotomi bağlamında ilk kez ele alınışı çalışmayı önemli kılmaktadır.Keywords : Evrenselci dikotomi (iki ilkeli sistem), sembol, Türk mitolojisi, Dede Korkut Kitabı, Salur Kazan’ın Yedi Başlı Ejderha’yı Öldürmesi anlatısı