- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Vol: 63 Issue: 1
- Acem Diyarından Gelen Şairler ve Osmanlı Edebî Çevrelerinin Onlara Bakışı (XV. ve XVI. Yüzyıl)...
Acem Diyarından Gelen Şairler ve Osmanlı Edebî Çevrelerinin Onlara Bakışı (XV. ve XVI. Yüzyıl)
Authors : Ece Ceylan
Pages : 61-86
Doi:10.26650/TUDED2023-1172911
View : 134 | Download : 281
Publication Date : 2023-06-26
Article Type : Research Article
Abstract :Acem diyarı, sınırları tam olarak bilinmemekle beraber, genel bir tarifle; Osmanlı’nın, kendi doğusunda bulunan, eski İran hâkimiyetindeki toplulukların yaşadığı, devrin önemli ilim ve kültür merkezlerini de barındıran bölgeler için kullandığı coğrafi bir adlandırmadır. Bu bölgelerdeki Farsça ya da doğu Türkçesi şairleri etnik aidiyetlerine bakılmaksızın Acem şairler olarak anılmıştır. Klasik Türk edebiyatının kuruluş dönemlerinde, İstanbul’dan önce kültür merkezi olmuş bölgelerden getirilen ilim ve sanat erbabı ile Osmanlı’nın kültür merkezi olması amaçlanmıştır. 15. yüzyıldan itibaren İstanbul’un gözde kültür merkezi haline gelmeye başlaması, bu bölgelerde bulunan şairlerin tahsil, siyasi sığınma, seyahat gibi sebeplerle İstanbul’a akın etmelerine neden olmuştur. Acem diyarından gelen şairler saray çevresiyle irtibat kurmaya çalışmış, şiir meclislerinde bulunmuş ve Rum (Anadolu) şairleri ile etkileşime geçmişlerdir. Tezkirelerde bazı Osmanlı şairlerinin Acem diyarından gelen şairlere gösterilen rağbetten rahatsız oldukları söylenir. Bu şairlerin yakınmaları, araştırmacıların nezdinde 15. ve 16. yüzyıllarda Osmanlı kültür çevrelerinde ve sarayda Acem diyarından gelen şairlerin haddinden fazla iltifat gördüğüne dair genel bir kanaate yol açmıştır. Bu yazıda Acem diyarı ve Acem şairleri kavramları üzerinde durulmuş, Osmanlı edebİ çevrelerinin Acem diyarından gelen şairlere bakışı ve bu şairlerin gördüğü gerçekçi ya da gerçek dışı rağbet değerlendirilmiştir.Keywords : Acem, diyâr-ı Acem, Acem şairler, Rum şairleri, Klasik Türk edebiyatı