- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Vol: 62 Issue: 2
- Vesîletü’n-Necât’ın Mevlid Dışındaki Eserlere Etkisi: İndî’nin Hac Davetiyesi Örneği...
Vesîletü’n-Necât’ın Mevlid Dışındaki Eserlere Etkisi: İndî’nin Hac Davetiyesi Örneği
Authors : Seydi Kiraz
Pages : 639-655
Doi:10.26650/TUDED2022-1182759
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2022-12-30
Article Type : Research
Abstract :Vesîletü’n-Necât (Mevlid), Türk edebiyatında mevlid türünün teşekkülü, tekâmülü ve günümüze kadar ulaşan sağlam bir geleneğe dönüşmesinde mühim bir yere sahiptir. Bu eserden sonra pek çok mevlid yazılmıştır. Yazılan bu mevlidler, muhtevanın ayrıntılı ya da muhtasar olması, şekil, dil ve üslup bakımından bazı farklılıklar gösterse de bu mevlidlerin tamamında az çok Vesîletü’n-Necât’ın etkileri görülmüştür. Etkilenme; metinler arasında bazen önemli oranda taklit, bazen nazire bazen de motif ve muhtevanın benzerliği olarak yansımıştır. Bu çalışmada Mevlid’in kendi türü üzerindeki etkisi hakkında ayrıntılı bilgi verilmemiş, bu hususa kısaca değinilmiştir. Ardından Mevlid’in özellikle Hac Davetiyesi’ne ve yanı sıra farklı türler üzerindeki tesiri araştırılmış, bu tesirin oranı ve yansıma şekli incelenmiştir. Böylece Süleyman Çelebi’nin mevlid şairleri dışında başka şairler üzerindeki nüfuzu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma, muhtevası haccın usul ve esaslarının, emir ve yasaklarının, sünnet ve müstehaplarının anlatıldığı ve menâsik-i hac olarak adlandırılan bir türle sınırlandırılmıştır. Bu bağlamda İndî mahlaslı bir şairin 19. yüzyılda yazdığı Hac Davetiyesi adlı mesnevi ele alınmıştır. Şimdilik tek nüshası tespit edilen eser, Çorum Hasanpaşa Yazma Eserler Kütüphanesinde 19 Hk 1421 numarada kayıtlıdır. Eserin şairi tespit edilmeye çalışılmış, eserden faydalanılarak şair hakkında bilgi verilmiş, eser, şekil ve muhteva bakımından tanıtılmıştır.Keywords : Vesîletü’n-Necât, Mevlid, Hac Davetiyesi, Menâsik-i Hac, Süleyman Çelebi, İndî