Peri Masalı, Eşitsizlikler ve "Eşit Masallar"
Authors : Ürün Şen Sönmez
Pages : 489-527
Doi:10.26650/TUDED2022-1104665
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2022-12-30
Article Type : Research
Abstract :Tek ve üzerinde uzlaşılmış bir tanımı yapılamasa da masal, bazı özellikleri öne çıkarılarak tarif edilebilir ya da türün sınırları çizilebilir. Bu sınırların çizilmesini sağlayan niteliklere göre de farklı tasnifler yapılır. Sözlü masallar, klasik masallar, postmodern masallar vb. adlandırmalar bir sınır çizme, sınıflandırma ve adlandırma çabasının sonucunda ortaya çıkmıştır. Sözlü masalların edebîleştirilip ahlakileştirilerek yazıya geçirilmeleri ile oluşan, burjuva kültürünün, yaşam biçiminin, ahlakının ideolojik metinlerine dönüştürülen klasik masallar ve hem onları hem de onların öncüllerini kapsayan peri masalı, bugün tüm dünyada oldukça canlı bir tartışmanın konusudur. Özellikle 20. asrın ikinci yarısından itibaren klasik masalları yıkmaya yönelik girişimlerin artmasıyla, klasik masallara yönelik eleştirel birikim de zenginleşmiştir. Söz konusu yıkma girişimleri çoğunlukla masallardaki iktidar ilişkileri ve cinsiyet kalıpları üzerinden yürütülür. Bu bağlamda klasik masallar yıkılır ve yeniden yazılır. Bu şekilde üretilen metinlere genel bir bakışla postmodern masallar denebilir. Tutum göz önüne alındığında bu adlandırma hatalı ya da eksik değilse de fazla kapsayıcı olmakla eleştirilebilir. Bunun yanında anti masal, karşı masal, karşıt masal, ilerlemeci masal, özgürleştirici masal, eşit masal gibi niyeti açık eden tanımlar da kullanılır. Bu çalışmada "Eşit Masallar” serisindeki yeniden üretimler, toplumsal cinsiyet ve iktidar ilişkileri bağlamında masalın klasikten postmoderne geçirdiği ideolojik dönüşüm ve inşa edilen eleştirel birikimle koşutluklar kurularak çözümlenmiştir.Keywords : Peri Masalı, Grimm Kardeşler, Postmodern Masal, Eşit Masallar, Toplumsal Cinsiyet