- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Vol: 62 Issue: 1
- Kültürümüzün Kadim İçeceği "Çorba"nın Klasik Şiirde İşlenen Sıhhi ve İktisadi Yönü...
Kültürümüzün Kadim İçeceği "Çorba"nın Klasik Şiirde İşlenen Sıhhi ve İktisadi Yönü
Authors : Selim Gök
Pages : 85-100
Doi:10.26650/TUDED2022-1056984
View : 14 | Download : 8
Publication Date : 2022-06-30
Article Type : Research
Abstract :"Çorba”, Farsça "şor” (tuz) ve "bâ” (su) kelimelerinden mürekkep "şûr-bâ”nın dilimizdeki adıdır. Kadim zamanlardan beri envai çeşitleriyle fiziksel bir ihtiyaç için var olan çorba; muhteviyatı, yapılış şekli, tadı, rengi, kokusu ve yöresiyle ait olduğu toplumda kendine özgü bir kimlik oluşturmaktadır. Orta Asya Türklerinin "yoğurt”, "un” ve "su” ana malzemeleriyle yaptıkları "oğmaç/umaç”, "katık”, "toyga”, "tarhana” gibi ürünler de çorbanın Türk mutfağındaki izlerini sürmemize olanak tanımaktadır. Bu çorbalar günümüzde de aslına yakın form, muhteviyat ve pişirme usullerini korumaktadır. Hatta Anadolu’da gerek taşra gerekse saray ahalisinin doğum, ölüm, sûr, sünnet, eğlence, düğün vb. gibi cemiyetlerinde çorbasız sofra pek az görülür. Bu sebeple taşıdığı kültürel kodlarla çorbanın sıhhi, iktisadi, menkıbevi, siyasi, askerî vb. mecralardaki varlığı, onun toplumun tüm kesimlerine nüfuz eden bir hüviyete kavuşmasına imkân tanımıştır. Türk toplumundaki bu derinlikli etkisi, geleneğin tanığı olan klasik şiirlerin dikkatinden de kaçmamıştır. Zira yukarıda bahsi geçen niteliklerin şiirlere yansıması, çorbanın edebî mecraya estetik bir malzeme olarak dâhil olduğunun kanıtıdır. Çalışmamızda daha anlamlı sonuçlar ortaya koymak gayesiyle de konuya kavramsal bir sınır çizilerek seçilen çorbaların klasik şiirdeki "sıhhi” ve "iktisadi” nitelikleri üzerine mukayeseli, tanıklı ve tenkitli bir inceleme yapılmıştır.Keywords : Çorba, klasik Türk şiiri, çorba çeşitleri, mutfak kültürü, lezzet