- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Vol: 61 Issue: 1
- "Yıkılupdur Bu Cihân Sanma ki Bizde Düzele": Sultan III. Mustafa’nın Meşhur Nazmına Yazıla...
"Yıkılupdur Bu Cihân Sanma ki Bizde Düzele": Sultan III. Mustafa’nın Meşhur Nazmına Yazılan Nazireler
Authors : Ismail Avci
Pages : 61-84
Doi:10.26650/TUDED2020-815720
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2021-07-08
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada Osmanlı’nın 26. hükümdarı III. Mustafa’nın söylediği iki beyitlik nazım ve bu nazma söylenmiş nazireler konu edilmiştir. III. Mustafa’nın daha tahta çıktığı ilk bir iki yılda söylediği bu şiir, Osmanlı Devleti’nin askerî, sosyal ve ekonomik bakımlardan gerilemeye, bozulmaya başladığı dönemin bir eleştirisi, devletin içinde bulunduğu durumun belgesi niteliğindedir. Bu şiiri önemli kılan husus bizzat devletin başında bulunan padişah tarafından söylenmiş olmasıdır. Şiirde güvenilir ve iyi yetişmiş yönetici eksikliği üzerinden çökmekte olan Osmanlı bürokrasisinin eleştirisi vardır. Sözü edilen şiire, yazılır yazılmaz nazireler söylenmiştir. Tespit edilebildiği kadarıyla bu nazirelerin sayısı 17’dir ve nazireler şu şairlere aittir: Koca Râgıb Paşa, Şeyhülislam Küçük Çelebizâde İsmail Âsım Efendi, Enderunî Hazineli Şeyh Râsih Efendi, Şâkir Mehmed Hâkim, Derunî Ali Uşşakî, Hâkim Selim Efendi, Şeyh Mehmed Uşşakî, Hâkim Mehmed Efendi, Şeyhzâde Süleyman Uşşakî, Şabân Efendi Uşşakî, Hüsâmeddin, Dâniş Efendi, Hıfzîzâde, Mihalicî Kâzî-i Uşşak. Çalışmada önce III. Mustafa ve onun devrinde devletin içinde bulunduğu durum hakkında kısaca bilgi verilmiş, ardından onun meşhur nazmı ve müellifleriyle birlikte bu nazma söylenmiş nazireler üzerinde durulmuştur. Makalenin, Osmanlı mülkünde böyle bir şiirin yazılmasına sebep olan şartları ortaya koyma ve III. Mustafa’nın nazmına söylenmiş yeni nazireleri tespit etme bakımlarından literatüre katkı yapması beklenmektedir.Keywords : III. Mustafa, Osmanlı, Nazım, Yıkılupdur Bu Cihan, Nazire