- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Vol: 59 Issue: 1
- 把根赤 ba-gen-chi in the Uighur word materials in a manuscript of Huá-yí-yì-yǔ in the library of Seoul ...
把根赤 ba-gen-chi in the Uighur word materials in a manuscript of Huá-yí-yì-yǔ in the library of Seoul National University
Authors : Yong-sŏng Li
Pages : 109-118
Doi:10.26650/TUDED2019-0001
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2019-06-29
Article Type : Research
Abstract :Huá-yí-yì-yǔ, Ming Hanedanı’nın (1368~1644) başlagıcından beri telif edilegelen Çince ve komşu dilleri arasındaki türlü lügatçelerin genel bir adıdır. Genel olarak 4 farklı gruba sahiptir. 3. gruptaki lügatçelerde her yabancı dilin sözcükleri sadece Çin yazısı ile yazılmıştır ve söz konusu dilin harfleri kullanılmamıştır. Bu 3. gruba Seul Devlet Üniversitesi Kütüphanesinin koleksiyonundaki nüsha giriyor. Onun 7. cildi Uygurca içindir. 19 kategoriyi içerir. 8. kategorisi, 62 maddeli 人物門 rén-wù-mén ‘kişiler kategorisi’dir. Bu yazıda, bu kategorinin 把根赤 bǎ/bà-gēn-chì sözcüğü işlenecektir. Bu nüsha ile AB’de, 3. Çince sözcük 大人 dà-rén’in Uygurca karşılığı 把根亦 bǎ/bà-gēn-yì olarak ve 4. Çince sözcük 陰陽 yīn-yáng’ın Uygurca karşılığı ise 忒必 tè-bì olarak verilmiştir. BT ile SB’ye göre, müstensih sözcüklerin sırasında bir hata yapmış ve bir sözcük atlamıştır. 把根亦 bǎ/bà-gēn-yì, 把根赤 bǎ/bà-gēn-chì için bir müstensih hatasıdır. Eski Uygurca körümči’ye dayanarak, 把根赤’yi baqïmčï olarak okuyabiliriz ki, bu sözcük Uig. baqimči ve Bšk. baγïmsï’da yaşıyor.Keywords : Çin yazısı, Huá-yí-yì-yǔ (華夷譯語), lügatçe, rén-wù-mén (人 物門), Uygurca