- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Vol: 59 Issue: 1
- Seyf-i Sarâyî’nin Gülistan Tercümesi’nde Devrik Cümleler
Seyf-i Sarâyî’nin Gülistan Tercümesi’nde Devrik Cümleler
Authors : Hayrullah Kahya
Pages : 89-108
Doi:10.26650/TUDED480086
View : 11 | Download : 4
Publication Date : 2019-06-29
Article Type : Research
Abstract :Doğuda Kıpçak/Kıfçak, batıda Kuman, Rusya’da Polovest olarak bilinen KumanKıpçaklar tarihte Kıpçak bozkıları, Kırım, Tuna havzası, Balkanlar ve Ortadoğu’da yaşamışlardır. Kıpçaklar, Mısır ve civarında Memlükler devletini (1250-1517) kurmuş ve burada zengin bir Kıpçak edebiyatı meydana getirmişlerdir. Kıpçakça eserler arasında asıl Memlük Kıpçakça dil özelliklerini en iyi gösteren eserlerin başında Fars edebiyatının en büyük şairlerinden Sa’di-i Şirazî’nin Gülistan adlı eserinin Seyf adlı biri tarafından Kıpçak Türkçesine yapılmış tercümesi gelir. Eser, bilim dünyasında Kıpçakça Gülistan Tercümesi olarak bilinir. Ali Fehmi Karamanlıoğlu 1968 yılında eserin transkripsiyonlu metnini ve dizinini hazırlamıştır. Elinizdeki çalışmada Gülistan Tercümesi’ndeki cümlelerin devriklik durumları Karamanlıoğlu neşrine dayanılarak incelenmiştir. İncelemede tespit edilen devrik cümleler kullanım yerleri bakımından üç bölümde ele alınmıştır: konuşma cümlelerindeki, tercümelerdeki ve diğer durumlardaki devrik cümleler. Metnin cümle kuruluşu bakımından genel değerlendirilmesi hususunda ifade edilmesi gereken en önemli husus, metindeki kurallı cümlelerin devrik cümlelere oranla nicelik bakımdan oldukça fazla olmasıdır. Bu durum Türkçenin genel yapısına uygundur. Bu da Seyf’in her üç dile vukufiyeti ile beraber Türk diline göstermiş olduğu özenin bir sonucudur.Keywords : Seyf-i Sarayi, Kıpçakça, Memlükler, Gülistan Tercümesi, Sa’di-i Şirazi