- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Vol: 58 Issue: 2
- 20. Yüzyıl Dönemecinde Bilim Dili Olarak Türkçeye Dair Bazı Notlar - I
20. Yüzyıl Dönemecinde Bilim Dili Olarak Türkçeye Dair Bazı Notlar - I
Authors : Ahmet Şefik Şenlik, Mehmet Savan
Pages : 419-427
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2018-12-26
Article Type : Research
Abstract :Avrupa’da 18. ve 19. yüzyıllarda sanayi devrimlerinin ilk merhalesi gerçekleşirken ilmî, iktisadî, siyasî, hukukî, felsefî, edebî ve diğer sahalarda da değişmeler, gelişmeler yaşanmaktaydı. Avrupa milletleri söz konusu sahalarda dilin terminolojik ihtiyacını fikir, icat ve üretime paralel olarak tabii yollardan karşıladılar; kendi dillerinde gündelik hayata ait kelimeleri ıstılahî olarak kullanmanın yanı sıra kültürel temelleri üzerinde yaşadıkları tarihî toplumların dillerinden, Yunanca ve Latinceden yararlanmaktan imtina etmediler. Bilim dillerini bu surette geliştirdiler. Türkiye bu gelişmeleri sonradan takip ve taklit etme yoluna gittiğinden Türkçe de hazırlıksızdı. Fakat Avrupa’nın son yüzyıllarda gerçekleştirdiği ilmî hamlelere bigâne de kalınmadı. Birçok sahada kendisini gösteren gecikmişliğin farkına daha 18. yüzyılda varılmış, 19. yüzyılın başından itibaren bazı sultanlar, devlet ricali ve mütefekkirler tarafından eksiklikleri giderme yolunda birtakım müşahhas çalışmalar yapılmıştır. Birkaç bölüm hâlinde yayımlayarak tamamlamayı arzu ettiğimiz bu makalede 20. yüzyıla girerken Türk münevverinin ilmî terminolojinin geliştirilmesi hususunda sahip olduğu görüşler ve takip ettiği yollar, günümüzde Türkçenin bilim dili olarak durumu da gözetilerek ele alınacaktır. Bu ilk bölümde daha ziyade Avrupa dillerinin bilim dili olma sürecine kısaca değinilerek Türkçede ihtiyacın giderilmesine yönelik olarak 19. yüzyılda ilk etapta yapılan hamlelere temas edilecektir.Keywords : Bilim Dili Olarak Türkçe, Bilimsel/İlmî Terminoloji, Terminolojinin gelişmesi, Türk Dili Tarihi