- Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi
- Vol: 52 Issue: 52
- "Kafamda Bir Tuhaflık" Romanında Mekânın Sosyolojik İşlevi
"Kafamda Bir Tuhaflık" Romanında Mekânın Sosyolojik İşlevi
Authors : Orhan Sarıkaya
Pages : 79-96
View : 10 | Download : 6
Publication Date : 2016-01-21
Article Type : Other
Abstract :Kurgu metinlerin en etkin unsurlarından birisi olan mekân, edebî metin içerisinde işlevini ve önemini gün geçtikçe arttırmaktadır. Mekân, tahkiyeye dayalı anlatım türlerinde olayları estetik açıdan destekleyen fiziksel bir çevredir; ancak modern romana gelindiğinde bu sınırlı işlevin ötesine geçerek bireyin kaderini etkileyen, karakter çiziminde kullanılan, tarihsel ve toplumsal olaylara yön veren ve sosyal değişimi yansıtan bir konuma yükselir. Romanda bireysel ve toplumsal serüveni tam olarak yansıtabilmenin yolu, çizilen iç ve dış çevre tasvirleriyle mekân kurgularının başarılı olmasına bağlıdır. Gerek Dünya edebiyatında gerekse Türk edebiyatında belli başlı romancılar eserlerine toplumu inceleyen birer sosyolojik yapıt niteliği kazandırırken mekândan büyük ölçüde yararlanmışlardır. Bu çizginin önemli temsilcilerinden birisi olan Orhan Pamuk da romanlarında mekâna özel önem atfeder. Kara Kitap adlı romanında "İstanbul”, başlı başına romanın bir kahramanı gibi değerlendirilir. Kar’da Kars’taki "genç kızların ve kadınların intiharı” gibi toplumsal bir trajedi, bireyi kuşatan sosyal çevreyle birlikte ele alınır. Masumiyet Müzesi’nde İstanbul, kahramanın belleğinde yoğun bir biçimde simgesel karşılıkları bulunan hatıra şehir olarak karşımıza çıkar. Çalışmanın esasını teşkil eden Kafamda Bir Tuhaflık’ta ise göç olgusu, gelir dağılımındaki eşitsizlik, sosyal sınıflar arasında çatışma, düzensiz yapılaşma ve kültür şokuna maruz kalan bireyin, şehirde verdiği yaşam mücadelesi gibi konular belli mekânlar, çevreler ve yapılar aracılığıyla ortaya konulur. Anahtar Kelimeler: Sosyoloji, roman, mekân, İKeywords : Sosyoloji, roman, mekân, İstanbul, Orhan Pamuk