- Türk Coğrafya Dergisi
- Issue: 75
- Bulanık mantık analitik hiyerarşik süreç (BAHS) ile Sinop İli erozyon duyarlılığının mekansal dağılı...
Bulanık mantık analitik hiyerarşik süreç (BAHS) ile Sinop İli erozyon duyarlılığının mekansal dağılımının belirlenmesi
Authors : Inci Demirağ Turan, Barış Özkan, Orhan Dengiz
Pages : 57-70
Doi:10.17211/tcd.716914
View : 12 | Download : 2
Publication Date : 2020-12-31
Article Type : Research
Abstract :Dünya nüfusunun artmasıyla arazi üzerindeki baskı artmaktadır. Doğal bir süreç olan erozyon bu artan baskı ile problem haline gelmiştir. Türkiye’de birçok arazi özellikle tarım arazileri erozyon etkisi altında bulunmaktadır. Bu nedenle erozyon etkisini azaltmak için birçok yöntem ve yaklaşımlar geliştirilmiş ve geliştirilmeye devam etmektedir. Bu çalışma ile Bulanık Mantık Analitik Hiyerarşik Süreç (BAHS) yaklaşımı kullanılarak, 586200 ha alan kaplayan Sinop ili arazilerinin erozyon duyarlılık sınıflarının belirlemesi ve haritalanması amaçlanmıştır. Sinop ili Karadeniz Bölgesi’nde yer almaktadır. İlin kuzeyinde Karadeniz, güneydoğusunda Samsun, güneyinde Çorum, batısında Kastamonu illeri bulunmaktadır. Çalışmada erozyon risk sınıfları belirlenirken hem toplam veri seti (TVS) hem de minimum veri seti (MVS) oluşturulmuş ve sonuçları karşılaştırılmıştır. Erozyon sınıfları oluştururken TVS için jeoloji, bitki örtüsü, arazi kullanımı, eğim, derinlik, yağış ve erodobilite parametreleri kullanılmıştır. MVS oluşturulmasında ise temel bileşenler analizi sonucunda, bitki örtüsü, derinlik ve erodobilite parametreleri ele alınmıştır. TVS ve MVS için yapılan sonuç haritasında doğrusal kombinasyon yöntemi uygulanmış ve bu yöntem uygulanırken ArcGIS coğrafi bilgi sistemi programından yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, TVS’de çalışma alanının % 33’ü yüksek ve çok yüksek, %36’sı ise düşük düzeyde erozyona duyarlı olduğu belirlenirken, MVS’ye göre ise çalışma alanının % 33’ü yüksek ve çok yüksek ve % 35’i düşük erozyona duyarlı olduğu belirlenmiştir. Böylece TVS ve MVS ile elde edilen sonuçların oldukça birbirine yakın değerler gösterdiği tespit edilmiştir. TVS ve MVS ile yapılmış her iki erozyon duyarlılık haritası da, özellikle bitki örtüsünün zayıf ve eğimin yüksek olduğu alanlar ile işlemeli tarımın yapıldığı araziler erozyona çok yüksek duyarlı oldukları görülmektedir.Keywords : Erozyon riski, Temel bileşenler analizi, minimum veri set