- Türk Coğrafya Dergisi
- Issue: 74
- Geç Osmanlı, Erken Cumhuriyet dönemi (1920-1940) Anadolucu coğrafya literatürü ve genel özellikleri...
Geç Osmanlı, Erken Cumhuriyet dönemi (1920-1940) Anadolucu coğrafya literatürü ve genel özellikleri
Authors : Bayram Çetin
Pages : 61-74
Doi:10.17211/tcd.672908
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2020-06-30
Article Type : Research
Abstract :Anadoluculuk, 20. yüzyılın başında Osmanlı Devleti’nin buhranlı dönemlerinde doğmuş, Cumhuriyet’le birlikte etkinliğini sürdürmüş bir fikir hareketidir. Edebiyat başta olmak üzere felsefe, sosyoloji, tarih ve coğrafya literatürünü etkilemiştir. Eldeki çalışma 1920 ila 1940 yılları arasında bu fikir hareketiyle ortaya çıkmış, Anadolucu coğrafya yazınının tespiti ve temel özelliklerini belirleme amacındadır. Çalışma, Türkiye’de kültürel, felsefi ve siyasi fikir hareketlerinin coğrafya literatürünün gelişimine olan etkisine örnek oluşturması bakımından önem arz eder. Bu doğrultuda, Anadoluculuk akımı çerçevesinde coğrafi bilginin yeri ve rolü nedir? Akım çerçevesinde üretilen coğrafya yazını, bilgi ve yaklaşım yönüyle Türkiye coğrafya literatürüne herhangi bir katkı vermiş midir? gibi sorulara cevap aranmıştır. Anadoluculuk hareketinin yayın organları vasıtasıyla ya da münferit olarak yayımlanan Anadolucu coğrafya yazın örnekleri temel aldıkları ortak kavramlar (coğrafi ve ideolojik), kavramların oluşturduğu örüntü, akademik anlamda coğrafi bilgi düzeyleri, mekân ölçekleri ekseninde içerik analizine tabi tutulmuştur. Anadoluculuk hareketinin mekân odaklı yaklaşımı, yani Anadolu’yu toplumsal değerlerin örgütleyicisi olarak kabul etmesi, Anadolucu coğrafya literatürünün doğmasında etkilidir. Anadolu coğrafyasının bilimsel bir temelde yazılmasıyla, atıl olan vatanın tanınması ve gelişimi için alt yapı oluşturma gayesi güdülmüştür. Anadolu’yu temel alan coğrafya literatürünün, Türkiye coğrafyasına (özellikle kitaplar) yönelik çalışmaların ilk örneklerini teşkil etmesi nedeniyle, Anadolu-Türkiye eksenli monografya çalışmalarının gelişimine katkı sağladığı düşüncesini taşımaktayız. Anadolucu coğrafya yazınının burada verilen örneklerle sınırlı olamayacağı, 19. ve 20. yüzyıl geç Osmanlı ile erken Cumhuriyet dönemi coğrafya literatürünün tanınmasına bağlı olarak zamanla genişleyeceği kanaatindeyiz.Keywords : Anadoluculuk, Coğrafya Literatürü, Coğrafya Tarihi, Anadolucu Coğrafya, Türkiye Coğrafyası