- TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi
- Sayı: 28
- ORTA ASYA’DAN ANADOLU’YA YER ALTI KÜMBETLERİ
ORTA ASYA’DAN ANADOLU’YA YER ALTI KÜMBETLERİ
Authors : Anıl Yilmaz, Ersel Çağlitütüncügil
Pages : 151-164
Doi:10.22520/tubaked.1261528
View : 16 | Download : 13
Publication Date : 2023-12-31
Article Type : Research
Abstract :Türk – İslam dünyasında yapılan kazıların sayısı arttıkça, geçmiş ile ilgili bilgilerimiz sadece tazelenmekle kalmıyor aynı zamanda çok farklı kurgular da karşımıza çıkmaya başlıyor. Bu konuda yapılan en son keşiflerden biri kaynaklarda uzun zamandır varlığı bilinen ancak bir türlü yeri tespit edilemeyen İlhanlı Sarayı oldu. Yine akademisyenleri şaşırtan ve İlhanlı dönemine tarihlendirilen bir başka yapı da, arkeolojik çalışmalar sayesinde Kırgızistan’ın Koçkor ilçesi sınırları içinde gün yüzüne çıkarılmıştır: Kök-Taş yer altı kümbeti. Yer altında yapılan bu tip mimariler ile ilgili bilgilerimiz 1970lere kadar uzansa da, araştırmacılar bir fikir ileri sürmekten çekinmişlerdir. Ancak bugün sayısı 8’e varan kazı çalışmaları bize bu konu hakkında bir fikir vermeye başlamıştır. Türk-İslam mimarisine Orta Asya’da katıldığı anlaşılan bu yapı tipi doğu Anadolu’ya gezgin mimarlar tarafından taşınmış olmalıdır. Her ne kadar mantık olarak kurganlarla bir ilişki kurgulanabilse de "mimari” olarak, Moğollar tarafından geliştirildiği ileri sürülebilir. Makale, bu yapı ile ilgili kazılar hakkında bir historiografi oluşturmakta ve bir fikir ileri sürmektedir.Keywords : Yer Altı Kümbetleri, Karahanlı Mimarisi, Kara Kitay Mimarisi, Moğol Mimarisi, Orta Asya Türk Sanatı, Ortaçağ Mimarisi