- TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi
- Issue: 7
- İSTANBUL'DA BİR ENDÜSTRİYEL MİRAS ÖRNEĞİ: BOMONTİ BİRA FABRİKASI
İSTANBUL'DA BİR ENDÜSTRİYEL MİRAS ÖRNEĞİ: BOMONTİ BİRA FABRİKASI
Authors : Gülsün Tanyeli, Deniz Ikiz
Pages : 109-121
View : 12 | Download : 5
Publication Date : 2009-09-01
Article Type : Other
Abstract :Osmanlı Devleti'nde 19. yüzyılda yaşanan sanayileşme süreci kapsamında, İsviçreli Bomonti Biraderlerin özel teşebbüsü ile 1890'lı yılların başında kurulan Bomonti Bira Fabrikası, bira üretiminin bir sanayi dalı haline gelmesi ve ismini verdiği Feriköy Bomonti semtinin bir sanayi bölgesi olarak gelişmesini sağlaması açısından önemlidir. İstanbul İli, Şişli İlçesi, Cumhuriyet Mahallesi 167 pafta, 1018 ada, 1 parselde yer alan fabrika kompleksi, farklı dönemlerde inşa edilen farklı işlevli üretim yapılarının zaman içerisinde birbirlerine eklemlenmesi ile gelişmiştir ve belli bir dönemin üretim süreçlerini gösterir.Bu makalenin giriş kısmında, çalışmanın önemi ve hazırlanış amacına değinilmiş; ilk bölümünde 19. yüzyılda Osmanlı Devleti'nde görülen sanayileşme süreci kısaca anlatılarak, bira üretiminin zaman içerisinde gösterdiği gelişimden bahsedilmiştir. İkinci bölümde Bomonti Bira Fabrikası'nın konumu ve fabrika parseli üzerinde yer alan tescilli tarihi yapıların genel mimari özellikleri ile geçirdikleri müdahalelerden söz edilmiştir. Makalenin üçüncü bölümünde ise, kapsamlı tarihsel araştırma sonucunda elde edilen yazılı ve görsel kaynaklar ile yerinde yapılan gözlemler doğrultusunda, fabrika kompleksinin tarihsel gelişimi ile tescilli tarihi yapıların zaman içerisindeki değişimlerine değinilmiştir. Değerlendirme kısmında ise, Bomonti Bira Fabrikası'nın İstanbul endüstri mirası açısından önemi ve yapının korunmasına yönelik öneriler üzerinde durulmuştur.Bomonti Bira Fabrikası kompleksinde yer alan beş tescilli yapıdan oluşan grup, 1893-1924 yılları arasında gerçekleştirilmiş yapıların ve üretim etkinliğinin ana çekirdeğini oluşturmakta ve bu bölümlerde söz konusu döneme ilişkin tarihsel tabakalaşmanın izlerine yoğun olarak rastlanmaktadır. Fabrika kompleksinin geneline bakıldığında bu blokların, sahip oldukları mimarlık ve sanat eseri değerlerinin yanı sıra üst düzey belge niteliği taşımalarından dolayı da tartışmasız biçimde endüstriyel miras olarak korunmaları gerekmektedir. Bu nedenle, Bomonti Bira Fabrikası'na verilecek uygun işlevin belirlenmesinde, bu bölümlerin üretim sürecini belgeleyen mekansal özelliklerin, mevcut donanımın ve gelişim sürecini belgeleyen izlerin, yapısal ve mimari özgünlükleri ile korunması esastır.Keywords : Sanayileşme, endüstri yapısı, endüstriyel miras, bira, bira sanayii, yeniden işlevlendirme.