- TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi
- Issue: 1
- MERSİN/ATLILAT SADİYE KIRSAL MİMARİ ENVANTER RAPORU
MERSİN/ATLILAT SADİYE KIRSAL MİMARİ ENVANTER RAPORU
Authors : Ipek Durukan
Pages : 130-149
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2003-03-01
Article Type : Other
Abstract :Atlılar, Mersin il merkezine 65 km uzaklıkta Toros/Bolkar Dağlan üzerinde yaklaşık 1400 m yükseltide kurulmuş bir Çerkez Köyü. Eski adı Sadi ye olan yerleşim 19. yüzyıl sonunda II. Abdülhamit tarafından bölgeye yerleştirilen Abzegh ve Kabardey gruplar tarafından kurulmuş. Gerek mimari özellikleri gerekse etnik yapısı ile özgün yapısını büyük ölçüde korumuş olan köy, yaklaşık aynı yükselti ve iklimde yer alan çevre yerleşim birimlerinden farklı karakterini 80'li yıllar sonrasında hızla kaybetmeye başlamış."Mersin İli Atlılar Sadiye Köyü Kırsal Mimarlık Envanteri" çalışması, 1996 yılında Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü'nde tamamlanan "Vernaküler Mimari ve Atlılar Köyü Üzerine Bir Çalışma "isimli yüksek lisans çalışması sırasında sağlanan verilerin TÜBA - TÜKSEK projeleri formatında güncellenmesi esasına dayanmaktadır. Bu bağlamda Atlılar Köyü'nde yapılan çalışma ile, mevcut fiziki ve sosyal veriler analiz edilmiş, özgün niteliklerini korumakta olan binaların dijital fotoğrafları çekilmiş ve GPS aleti kullanılarak koordinatları saptanmıştır.Köyün ilk yerleşim yeri, bugünkü yerleşim yerinden yaklaşık 2 km batıda ve ızgara plan şemasına sahiptir. Seksen beş hane olarak kurulan köy kısa bir süre sonra bugünkü yerleşim yerine taşınmış ve mevcut organik doku zaman içerisinde oluşmuştur. Yerleşime özgün karakterini veren bir zamanlar çevrede bolca yetişen ardıç ağacından yapılmış yığma binalardır. Bu binaların bir kısmı eski köy alanından taş inmiştir. Ardıç binaların yapımı 1937 yılında ormandan ağaç kesimi yasaklanınca azalmış, 1960'lı yıllara kadar devam etmiştir.Yerleşimdeki 180 adet binadan 108'i ardıç yığmadır. Bu binalardan 53'ü konut, 55'idepo veya a hırdır. Sosyal ve ekonomik yapıdaki değişim ve kente göç sonucu ardıç binaların sadece 10 adedi sürekli konut olarak kullanılmaktadır. Halen kullanılmakla olan konut ve ağıllar balçıkta sıvanmıştır.Güncellenen bu çalışma bir kez daha göstermiştir ki Atlılar Köyü'nün en öncelikli sorunu terkedilmiş binaların içinde bulunduğu kötü durum ve arazi kullanımlarında ki farklılaşmalara bağlı geri dönülmez bozulma sürecidir.Keywords : Mimarlık kırsal, geleneksel, Akdeniz, Toroslar, Çerkez, Ahşap yığma