- TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi
- Issue: 18
- HALİKARNASSOS YARIMADASI'NDAN BİR GRUP FİGÜRİN
HALİKARNASSOS YARIMADASI'NDAN BİR GRUP FİGÜRİN
Authors : Murat Çekilmez
Pages : 109-123
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2015-01-01
Article Type : Other
Abstract :Bu çalışmada, Aphrodisias antik kenti kazısı eski başkanı Prof. Dr. K. Tevfik Erim tarafından Bodrum'dan satın alınarak 1965 yılında Aydın Arkeoloji Müzesi'ne bağışlanan bir grup figürin değerlendirilmektedir. Grup, üç rahip ve bir hydrophoros tipindeki rahibe heykelciğinden oluşmaktadır. Kalıp tekniğiyle üretilen figürinler beyaz astarlı, killeri homojen yapılı, kireç, taşçık, iri mika ve kum katkılıdır. Ön kısımları detaylı ve özenli işlenen figürinlerin arka yüzleri kabaca bırakılmıştır. Arka yüzdeki pişirme deliği yerine kaidenin altı boş bırakılarak pişme sırasında oluşan buhar dışarı atılmıştır. Üretim özellikleri ve teknik detaylarıyla yapılan karşılaştırmalar figürinlerin Klasik Dönem'de üretildiklerini göstermektedir. Çalışmada yer alan TK. 1-3 nolu figürinlerin, phiale taşıyan erkekler olarak adlandırılan tipte oldukları saptanmıştır. Himation giyimli olan bu figürinler, Batı Anadolu'da Klasik Dönem'den itibaren karşımıza çıkmaktadır. Özellikle sağ elinde omphaloslu kâse taşıyan rahip tipinin daha çok Demeter ve Kore kutsal alanlarında karşımıza çıkan Karia Bölgesi'ne özgü tiplerden olduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle bu tipteki figürinlerin, bölge koroplastiğindeki yeri ve tipin gelişimi üzerinde durulmuştur. TK. 1-3 nolu figürinler, duruş, hareket ve kıvrım yapısıyla MÖ 4. yüzyılın ilk yarısının stil özelliklerini yansıtmaktadır. Çalışmada ele alınan ve tek örnekle temsil edilen diğer figürin ise TK. 4 nolu başının üzerinde hydria taşıyan genç kız heykelciğidir. Khiton üzerine himation giyimli olan ve ayakta verilen figürin sağ eliyle başının üzerindeki hydriayı desteklerken sol elinde bir çelenk tutmaktadır. Çalışmada, hydropohoros olarak adlandırılan genç kız tipinin kökeni, gelişimi ve ikonografisi üzerinde durulmuştur. Yapılan araştırmalar, bu tipin ilk örneklerinin MÖ 6. yüzyılın sonundan itibaren görülmeye başlandığını MÖ 4. yüzyılda ise tipin yaygınlaştığını göstermiştir. Değerlendirilen eserlerin tanımından sonra sınıflandırılması yapılmıştır. Detaylı olarak tanımlanan örnekler daha sonra ikonografik yönden incelenmiştir. İkonografik özellikleri, aynı kutsal alanlarda rastlanan phiale taşıyan sakallı erkek ve hydria taşıyan genç kız figürinlerinin rahip ve rahibelerle ilgili olduğunu göstermiştir. Bu örneklerin tipolojileri, diğer çağdaş merkezler ve kontekstlerdeki buluntularla karşılaştırılarak tarihlendirme yapılmıştır. Yapılan stilistik ve tipolojik incelemeler, çalışmada ele alınan buluntuların Theangela ve Halikarnassos eserleriyle birebir benzediğini ancak Theangela grubundan olması gerektiğini göstermiştir. Özellikle Karia Bölgesi kentlerinde daha yoğun görülen tipler, Klasik Dönem ya da Hekatomnoslar Dönemi Karia koroplastiği içerisinde değerlendirilmiştir.Keywords : Aydın Arkeoloji Müzesi, Halikarnassos, Yarım Ada, Figürinler, Klasik Dönem