- Turkuaz Uluslararası Türk Dünyası Bilimsel Araştırmalar Dergisi
- Cilt: 4 Sayı: 2
- İkinci Dünya Savaşı (1939-1945) Yıllarında Devletin Muhtekirlerle Mücadelesinin Basına Yansıması: İs...
İkinci Dünya Savaşı (1939-1945) Yıllarında Devletin Muhtekirlerle Mücadelesinin Basına Yansıması: İstanbul Örneği
Authors : Ferit Yücebaş
Pages : 59-78
Doi:10.54970/turkuaz.1362755
View : 46 | Download : 41
Publication Date : 2023-12-31
Article Type : Research
Abstract :Türkiye, Müttefik ve Mihver devletlere karşı denge politikası izleyerek İkinci Dünya Savaşı’nın dışında kaldı. Altı yıl boyunca devam eden savaşta toplumu her türlü sıkıntıdan korumak için önemli çabalar gösterildi. Fakat her ne kadar savaşın dışında olunsa da önemli ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya kalındı. Üretici konumda olan bir milyondan fazla insanın askerlik görevi ile vazifelendirilmesi ekonomiyi derinden sarstı. Bu dönemde fiyatları lüzumsuz yere yükseltenler muhtekir olarak tanımlandı. İkinci Dünya Savaşı boyunca sayıları oldukça artan muhtekirler en küçük bir olaydan bile istifade ederek daha fazla kâr elde etmek için ihtikâr yoluna başvurdular. Hükümet, muhtekirlerin önüne geçebilmek amacıyla komiteler teşkil etti. Bu komitelerde vali, ticaret/iktisat müdürleri, belediye iktisat müdürleri, ticaret ve sanayi odaları umumî kâtiplerinden oluşan olağanüstü yetkilere sahip kimselerin bulundurulması kararlaştırıldı. Bununla beraber 18 Ocak 1940’ta Milli Korunma Kanunu çıkarıldı ve bu kanuna dayanarak olağanüstü yetkiler elde edildi. Ayrıca muhtekirlerle mücadele ve fiyat kontrollerini yapmak üzere 28 Ekim 1940’ta İaşe Müsteşarlığı kuruldu. Bu müsteşarlığa bağlı olarak Fiyat Murakabe Komisyonları devreye sokuldu. Bunların yanında Milli Korunma Mahkemeleri kuruldu ve suçüstü yakalanan muhtekirlerle ilgili kararların hızlı bir şekilde alınması sağlandı. Muhtekirlere para, dükkân/mağaza/işletme kapatma ve sürgün cezaları verildi. Fakat alınan tedbirlerde uygulanan yöntemlerin sistemsizliği, vasıflı personel eksikliği ve araç-gereç yetersizliğinden dolayı istenilen başarı sağlanamadı.Keywords : İkinci Dünya Savaşı, Muhtekir, İhtikâr, Fiyat Artışı, Alınan Tedbirler.