- Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 7 Issue: 13
- TÜRKİYE TRAKYA’SINDA 20. YÜZYIL BAŞINDA GİZLİ KALMIŞ ARKEOLOJİK BİR KAZI VE ESER TAŞINMASI...
TÜRKİYE TRAKYA’SINDA 20. YÜZYIL BAŞINDA GİZLİ KALMIŞ ARKEOLOJİK BİR KAZI VE ESER TAŞINMASI
Authors : Ahmet Yaraş
Pages : 1-41
View : 6 | Download : 1
Publication Date : 2017-01-10
Article Type : Research
Abstract :İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü’ndeki Eski Yazışmalar Arşivi’nden (İAMEYA) tasnif edilerek 78 no’lu kartonda saklanan bir grup eski Türkçe evrak incelenmiştir. Bulgar işgali sonrası; Keşan ve Lüleburgaz tren istasyonlarındaki arkeolojik taş eserlerin ilçedeki bir devlet dairesinde muhafaza altına alınması, kayda değer önemli eserlerin ise Müze-i Humâyûn’a gönderilmesi hakkında 1912-1914 yıllarına ait üç grupta toplanabilecek yazışmalar değerlendirilmiştir. Bu evraklardan bazı önemli sonuçlar çıkartılmıştır. Bulgar işgali sırasında, Çanakkale, Gelibolu, Bolayır’da muhtemelen Lysimakheia antik kentinde, işgal sırasında Kral Ferdinand’ın bilfiil arkeolojik kazı yaptırdığı, ele geçirdiği eserleri Bulgaristan’a göndermek için Keşan Tren İstasyonu’na getirttiği, işgalin erken sonuçlanması sonucu büyük eserlerin gönderemeden kaldığı anlaşılmaktadır. İşgal sonrasında siyasi ve ekonomik güçlüklere karşın bölgedeki eserlerin İstanbul’a getirilmesi için Müze-i Hümâyûn’un ısrarla yazışmaların yaptığı, eserlerin yerinde fotoğraflarının çekilmesi ve çizimlerinin yaptırılması, İstanbul’dan eserlere refakat edecek bir uzmanın gönderilmesi, eserlerin hangi yolla ne gibi önlemler alarak taşınabileceği gibi pek çok önemli anekdota rastlanmıştır. 20. yüzyıl başında İstanbul Arkeoloji Müzeleri’ndeki bu arşiv belgelerinin yanında, o dönemde bölgede görev yapan bazı bürokrat ve askerlere ait yazışmaları ve devlet arşivlerini araştırmacılarına açmaları bölge arkeolojisi için son derece önemlidir. Bu çalışma, günümüze kadar bilinmeyen Doğu Trakya’nın Bulgar işgali sonrasında kültürel mirasına dair Türkiye’deki ilk çalışmadır. Bulgar kralı ve işgal komutanlarının Doğu Trakya’daki kültürel mirasa dostane yaklaşımı son derece ilginç ve anlamlıdır. Başta Kral Ferdinand’ın ve Bulgar görevliler tarafından resmi yazıyla eser toplamak ve Bulgaristan’a sevk etmekle görevli uzmanların çalışmaları mutlaka bir araya getirilmelidir. Bulgarların götüremedikleri bölgedeki eserler ve sonraki akıbetleri ise ayrı bir çalışma konusudur.Keywords : İstanbul Arkeoloji Müzeleri, Arşiv, Kral Ferdinand, Trakya, Lüleburgaz, Keşan