- Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 8 Issue: 15
- Kırgız Halkının Bağımsızlık İsyanı: 1916 Ürkün
Kırgız Halkının Bağımsızlık İsyanı: 1916 Ürkün
Authors : Murat KÜTÜKÇÜ
Pages : 1-9
Doi:10.54709/iisbf.1028952
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2021-12-31
Article Type : Research
Abstract :Rus Çarlığı, 19. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren Türkistan bölgesinde siyasi ve etnik asimile politikalarında önemli değişikliler yapmaya başlamıştı. Dolayısıyla Rus Çarlığı Kırgızistan Halkı üzerindeki hâkimiyeti için bölgedeki askeri gücünü artırmakla beraber, Rus yerleşimcileri bölgeye yerleştirmeye başlamıştır. Kırgızistan’da toprağa el koyma işleri 1907’de "Kırgızları Yerleştirme” ve 1908`de "Yedi Su Bölgesini Koloni Yapma” kararlarını uygulamaya başlamıştır. Bu kararların dayanağı "Step Kanunu”nun "Göçebelerin Topraklarını Devlet Mülkiyetine Geçirmesi” başlıklı 119. Maddesiydi. Ancak Kırgızlar bu durumdan rahatsız olduklarını her durumda Rus yönetimine bildirmişlerdir. Türkistan bölgesinin Genel Valisi A. N. Kuropatkin bu meseleyi Rus Çar’ına götürmüş, ancak hiçbir sonuç alamamıştır. Diğer taraftan, Rus Çarlığı yöneticileri sorunları çözmeye gayret etmemişlerdir. Hatta, bu yöneticilerin arasında Kırgız ayaklanmasının şiddetli bir şekilde gerçekleşmesini isteyenler de vardı. Onlara göre Kırgızların isyanı sonrası yerlerinden sürülecek isyancıların boşalmış toprakları Rus yerleşimcilere açılacaktı. 1916 yılında başlayan büyük isyanda yüzbinlerce Kırgız Türkü şehit düşmüş, yüz binlercesi ülkelerinden sürgün edilmiş, Çin’e göçmek zorunda kalmıştır. Rusya’daki iktidar değişikliği, Orta Asya’daki Türk toplumlarının bağımsız devlet kurma isteklerini gerçekleştirmelerine geçici olarak imkân vermiş, ancak yayılımcı Rus politikası, daha sonra buralardaki bağımsızlık oluşumlarını bastırarak, bütün toplulukları kendisine bağlamıştır. Çalışmanın konusu, Kırgız Türklerinin bağımsızlık mücadelesinin ağır bir bedeli olan Ürkün Katliamı’nı ve sonrasını araştırmaktır.Keywords : Bağımsızlık, İsyan, Ürkün, Katliam, Kırgız Halkı