- Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi
- Issue: 8
- Modernization And Ideological Divergence Among The Bureaucracy In The Late Ottoman Empire: Suggestio...
Modernization And Ideological Divergence Among The Bureaucracy In The Late Ottoman Empire: Suggestion For A New Classification
Authors : Ali Babahan
Pages : 0-0
Doi:10.48131/jscs.992450
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2021-12-31
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemine damga vuran modernleşme sürecinde, iktidar mücadelesi veren gruplar arasındaki ideolojik ayrışma, mevcut literatürde yaygın olarak, Batıcılık, İslamcılık ve Türkçülük’ten oluşan üç farklı yönelime indirgenmektedir. Ancak Ziya Gökalp ve Yusuf Akçura'nın artık klasikleşmiş olan fikirlerinden hareketle formüle edilen bu modelin dönemin bürokratları arasındaki fiili ideolojik farklılığı yetkin biçimde açıklayamadığını iddia eden bu çalışma, alternatif bir üçlü modele dayalı yeni bir teorik çerçeve geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bunun için ise, çalışmada, Anthony D. Smith’e ait, çeşitli toplumlarda seçkinlerin modernleşme deneyimi karşısındaki ideolojik-stratejik farklılıklarını açıklamayı amaçlayan ve pek bilinmeyen teorik önerme yeniden değerlendirilerek, geç Osmanlı dönemi iktidar seçkinleri arasındaki ideolojik ve entelektüel ayrışma üzerine yapılmış olan klasik nitelikli ve güncel çeşitli çalışmaların ortaya koyduğu entelektüel birikim bağlamında yeniden formüle edilmektedir. Buna göre, seçkin grupları arasında taraftar bulan, modernleşmeye yönelik her türlü girişime karşı çıkarak İslamî geleneğe geri dönmeyi öneren ilk ideolojik yönelim, "gelenekçilik” olarak adlandırılabilir. İkincisi, ilkinin tam karşıtı olarak tanımlanabilecek, Batı’yı yakalamanın tek yolunun Batı’ya benzemek, yani Batı’yı birebir örnek alan bir modernleşme modeli izlemek olduğunu savunanların "Batıcılık” (Batıcı modernizm) stratejisidir. Üçüncü ve son yönelim ise, kültür ve medeniyet arasında bir ayrıma girişerek, İslamî gelenekle Batı’daki maddî gelişmeleri sentezlemek suretiyle modernleşmenin muhafazakâr bir versiyonunu hayata geçirmeyi idealize eden "muhafazakârlık”tan (muhafazakâr modernizm) oluşmaktadır.Keywords : Modernleşme, Osmanlı İmparatorluğu, yönetici seçkinler, muhafazakârlık, gelenekçilik, Batıcılık