- Toplum Ekonomi ve Yönetim Dergisi
- Vol: 1 Issue: 1
- ONTO-TELEOLOJİK BAKIŞLA TÜRKİYE’DE KURUCU İKTİDARLAR
ONTO-TELEOLOJİK BAKIŞLA TÜRKİYE’DE KURUCU İKTİDARLAR
Authors : Ali AKKAYA
Pages : 64-78
View : 6 | Download : 4
Publication Date : 2020-11-30
Article Type : Research
Abstract :Toplum halinde yaşıyor olmanın ortaya çıkardığı kaçınılmaz sonuç olarak yöneten ve yönetilen ayrımı genellikle yönetenlerin lehine bir süreç olarak görülür. Ancak yönetilenler sistemin dışında kalamayacakları gibi, yönetenler tarihin her döneminde belli teamül, gelenek, yasa ya da kurallarla bağlı kılınmışlardır. Tüm bu kural, kaide ya da teamüller yönetilenleri, kurulmuş olan iktidarın temelini oluşturan kurucu iktidarın bir parçası yaparken; yine bu kural ya da kaideler yönetenlerin meşruiyetlerinin kaynağıdır da. Bu doğrultuda kurucu iktidar yalnızca modern anlamda anayasaların yapımına bir atfın ötesine geçerek, siyasi iktidarın kullanımının hemen her döneminde meşruiyet koşuludur. Ülkemizde oldukça az çalışılan kurucu iktidar bahsi de bir önceki ifadeyle bağlantılı olarak modern anayasacılıkla ilişkili olarak ve yalnızca konunun teknik kısmıyla ilgili olarak ele alınmıştır. Kurucu iktidarı felsefi boyutuyla ele alan İşsevenler (2019) ise konunun teknik boyutunun ötesine geçerek felsefesini irdelemektedir. Nedenler teorisi ile potansiyel-edim karşıtlığı çerçevesinde kurucu iktidarı felsefi bir tahlilden geçiren yazar; geleneksel ve modern dönemlerdeki farkı ortaya koymamızı sağladığı gibi bağlayıcı kurallar bütününü olarak anayasa, kural, teamül ismi her ne olursa olsun yöneten ile yönetilen arası ilişkiyi belirleyen hukuki mevzuatın her veçheden incelenmesini mümkün kılmaktadır. Bu çalışmada da İşsevenler’in bu perspektifi doğrultusunda Osmanlı’nın geleneksel ve modern dönemleri ile Türkiye Cumhuriyeti’ndeki kurucu iktidarlar analize tabi tutulmuştur. Denilebilir ki; Türkiye'de anayasaların kurucu iktidarının bir unsuru olarak toplum kendisindeki bu gücü edimselleştirememiş, devlet de bu edimin gerçekleşmesi ihtimaline hep endişe ile bakmıştır.Keywords : Kurucu iktidar, Kurucu iktidarın onto-teleolojisi, Türk Anayasal gelişmeleri