- Topkapı Sosyal Bilimler Dergisi
- Cilt: 3 Sayı: 1
- Tek Parti Dönemi’nde Bağımsız Milletvekilliği Uygulaması ve Türk Siyaseti Üzerindeki Etkisi...
Tek Parti Dönemi’nde Bağımsız Milletvekilliği Uygulaması ve Türk Siyaseti Üzerindeki Etkisi
Authors : Derya Baltaci
Pages : 49-60
View : 17 | Download : 17
Publication Date : 2024-01-30
Article Type : Research
Abstract :1930 yılında Serbest Cumhuriyet Fırkası deneyiminin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra aynı amaca hizmet etmek için bağımsız milletvekilliği uygulaması hayata geçirildi. Bu uygulamaya göre Cumhuriyet Halk Partisi bazı seçim bölgelerinden aday çıkartmayacak ve bu seçim bölgelerinden bağımsızların aday olup seçilmelerine imkân sağlayacaktı. Böylece dönemin tek partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi mecliste bağımsız milletvekilleri aracılığı ile bir denetim mekanizması oluşturacaktı.1931 seçimleri ile birlikte başlayan bu uygulama 1935 seçimlerinde azınlıkların da bağımsız olarak seçilmesine imkân verecek şekilde düzenlendi. 1939 ve 1943 seçimlerinde ise bu uygulama tamamen azınlıkların meclise bağımsız olarak girmesine olanak sağlayan bir uygulama haline dönüştü. 1946 yılında çok partili hayata geçilmesi ile birlikte ise bu uygulamaya son verildi. Her ne kadar bu uygulama ile meclise bağımsız milletvekillerinin girmesi sağlanmış olsa da zamanla bağımsızlara ayrılan kontenjanların azaltılması, bazı bağımsız milletvekillerinin seçildikten sonra Cumhuriyet Halk Partisine geçmesi bağımsızların sayılarını oldukça düşürdü. Sayıları oldukça az olan bağımsız milletvekilleri ise seçildikleri dönemlerde meclis içerisinde ılımlı bir muhalefet sergilediler. Gerek sayılarının az olması gerek sergiledikleri muhalefetin ılımlı olması sebebi ile meclis içerisinde bu uygulama ile gerçek anlamda bir denetim mekanizması oluşturulamadı.Keywords : Cumhuriyet, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Bağımsız Milletvekilliği, Tek Parti