- Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi
- Sayı: 20
- John Rogers Searle’ün "Deontik Güç" Kavramı
John Rogers Searle’ün "Deontik Güç" Kavramı
Authors : S. Atakan Altinörs
Pages : 284-296
Doi:10.55256/temasa.1382869
View : 81 | Download : 54
Publication Date : 2023-12-15
Article Type : Research
Abstract :Felsefi terminolojinin oluşum yollarını iki ana kaynağa bağlamak mümkündür: Birincisi, felsefi düşünceyi sevk eden lisanın gündelik olarak kullanılan kelimelerine daha rafine anlamlar yüklemektir. Böylece, gündelik dildeki bir kelime spesifik bir kavramsal anlam kazanarak felsefe terimi haline gelir. İkincisiyse, yeni kavramlar yaratmak ve onları adlandıran yeni terimler icat etmektir. Bu makalemizde, filozof John R. Searle’ün yarattığı ve kendi ana dilinde ʽdeontic power’ terimiyle ifade ettiği kavramı inceliyoruz. Searle "yükümlülük”, "vazife”, "yetkilendirme”, "salahiyet” ve "hak” kavramlarının hepsinin, ʽdeontik güçler’ terimiyle andığı kategoriye dâhil olduğunu açıklamaktadır. Searle ʽdeontik güçler’ terimini, hem (bir hakka sahip olduğumuzdaki) pozitif deontik güçleri hem de (bir yükümlülüğümüz olduğundaki) negatif deontik güçleri kapsayacak şekilde kullanır. O ayrıca "koşullu deontik güçler” ile "ayrık deontik güçler” arasında da bir ayrım ortaya koyar. Kendi özgün ontolojisinde, insan ürünü olan kurumsal olguları fiziksel olgulardan ayıran Searle, para, evlilik, yasama, miras bırakma, diploma, tapu senedi, çek, vb. kurumsal olguların dile bağımlı olgular olduğunu kanıtlar. Kurumsal olgular geniş anlamda dili, yani bir tür simgeleştirmeyi gerektirir. Searle’e göre deontik güçlerin taşıyıcısı olan şey simgeleştirmedir. Hayvanlar dilsel temsil araçlarına sahip olmadıklarından deontik güçleri tanıyamaz. Searle hakların çoğunun kurumlar içinde mevcut olduğunu açıklar: Örneğin, mülk sahiplerinin ve üniversite öğrencilerinin hakları, mülkiyet kanunu ve üniversite yönetmelikleri dairesinde mevcudiyet kazanır. Yükümlülüklerin, hakların, vazifelerin, vb. var olması için dilsel veya sembolik bir biçimde temsil edilmeleri gerekir. Searle böylece dilin, deontik güçlerin kurucu unsuru olduğunu savunmaktadır.Keywords : Toplum Felsefesi, Toplum Ontolojisi, Dil Felsefesi, Deontik Güç, Searle