- Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi
- Vol: 19 Issue: 2
- Enhancement of Androgenesis and Plant Regeneration From Wheat Anther Culture by Seed Pre-Sowing Gamm...
Enhancement of Androgenesis and Plant Regeneration From Wheat Anther Culture by Seed Pre-Sowing Gamma Irradiation
Authors : Oğuz Bilgin, Soner Yiğit Sarier, Ismet Başer, Alpay Balkan
Pages : 354-365
Doi:10.33462/jotaf.993270
View : 17 | Download : 3
Publication Date : 2022-05-31
Article Type : Research
Abstract :Bitki ıslahında kombinasyon ıslahı ve mutasyon ıslahı yaygın olarak kullanılan yöntemlerdir. Bu iki teknikde elde edilen populasyonlardan homozigot hatların kısa sürede elde edilmesini olanak sağlayacak biyoteknoloik yöntemler üzerine yoğun çalışmalar yapılmaktadır. Buğdayda mutasyon ıslahı üzerine farklı araştırıcılar tarafından çok sayıda çalışmalar yapılmıştır. Buğdayda mutagen uygulanmış genotiplerde anter kültürü yanıtı üzerine ise az sayıda çalışmalar bulunmaktadır. Yüksek kaliteli buğday ıslahında iyonlaştırıcı radyasyon yoluyla mutasyon ıslahının anter kültürü ile etkin bir şekilde birleştirilebilme olanaklarının araştırıldığı çalışmada, iki farklı ekmeklik buğday ileri hattı materyal olarak kullanılmıştır. Kontrol dahil sekiz farklı gamma ışını dozu (0, 100, 150, 200, 250, 300, 350, 400 Gy) uygulanmış 2 farklı ileri ekmeklik buğday mutant hattının anter kültürüne yanıtları araştırılmıştır. İncelenen tüm özellikler için genotipler ve ışınlama dozları arasında önemli farklılıklar vardır. Bu çalışma, ekmeklik buğday çeşitlerine bağlı olarak doza bağlı gama ışınlaması ile albinizmin azaldığı ve anter kültürü yanıtın artırılabileceğinin mümkün olabileceğini göstermiştir. Dozlar arasındaki farkı sınıflandırmak için yapılan çoklu karşılaştırma testinde; istatistiki olarak 50 gray doz 5.60 adet aktarılan yeşil bitki sayısı ile ilk sırada yer almış, bunu yine aynı sınıfta 5.21 adet aktarılan bitki sayısı ile 300 gray doz uygulaması ikinci sırada izlemiştir. 150 ve 200 Gy gama ışını dozlarının, kontrole kıyasla ekmeklik buğdayda anter kültürünün incelenen tüm parametrelerinde ve nihai olarak başarı indeksi üzerinde önemli bir stimülasyon etkisi olduğu gösterülmüştür. Kontroller hariç toplam rejenere yeşil bitki sayısından (888), 635 adet (%71.5) ve 205 adet (%23.1) sırasıyla haploidler ve spontan double haploid bitkiler elde edilmiştir. Ekmeklik buğday ıslah programına entegre edilen çalışmada toplam 205 spontan double haploid mutant hattı üretilmiştir.Keywords : Anter kültürü, Double haploid, Embriyo benzeri yapı, Gamma ışını, Bitkicikler, Buğday