- Tefsir Araştırmaları Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- Hicrî İkinci Asırda Sünnî-Şiî Paradigmanın Tefsir Rivayetlerine Etkisi: İbn Abbâs Örneği
Hicrî İkinci Asırda Sünnî-Şiî Paradigmanın Tefsir Rivayetlerine Etkisi: İbn Abbâs Örneği
Authors : Hatice Ece Erçin
Pages : 365-394
Doi:10.31121/tader.1063372
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2022-04-30
Article Type : Research
Abstract :Kur’an-ı Kerim’in anlaşılması ve yorumlanması bağlamında rivayetler genel kabul görmüştür. Ne var ki rivayetlere yaklaşım tarzı dönem dönem farklılık arz etmiştir. Bu çalışmada hicrî ikinci asırda tefsir rivayetlerine yaklaşım tarzı araştırılarak İbn Abbâs’a izafe edilen rivayetlerin Sünnî ve Şiî paradigmayla ilgili çelişkili olanlar açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda hicrî ikinci asırda rivayetlere yüklenen değerin mahiyeti ele alınmıştır. Erken dönemde rivayetlerin bilginin kaynağını göstermesi bakımından ilim kapsamında mütalaa edilmesi özellikle rivayetlerde içerikten ziyade onu aktaran ismi öne çıkarmıştır. Bu durum, muhtelif fırkalar tarafından birtakım fikirleri, önem atfettikleri isimlere refere edilmesini kaçınılmaz kılmıştır. Bu doğrultuda kendisine atfedilen çok sayıda rivayetlerin günümüze ulaştığı hem Sünnî hem de Şiî taraflarca tefsirde otorite addedilen İbn Abbâs dikkat çekmektedir. Rivayetlere yaklaşım hususunda tefsir disiplininin hadisten farklı olması muhtelif düşüncelerin İbn Abbâs’a isnad edilmesine imkân tanımıştır. Nitekim çalışmamızda Sünnî ve Şiî düşüncesinin ayrıştığı farklılıklar araştırılmış ve söz konusu fikirlerin dayandırıldığı âyetlere ilişkin aktarılan rivayetler mukayese yöntemiyle incelenmiştir. Araştırmanın sınırlı olması hasebiyle imamet, müt`a nikâhı ve abdest olmak üzere üç örneklendirmeyle yetinilmiştir. Her üç örnekte de Sünnî ve Şiî tefsirlerde aynı âyet hakkında tezat teşkil eden rivayetlerin İbn Abbâs’a referans verildiği görülmüştür. Hicrî ikinci asırda dinî epistemolojinin önemli ölçüde "rivayet” eksenli olması önemli bir husustur. Bu doğrultuda muhalif grupların varoluşsal inşasında merkezî konuma sahip görüşlerini, her kesim tarafından muteber addedilen isme referans vermek suretiyle meşrulaştırma amacı taşıdıkları tespit edilmiştir.Keywords : Tefsir, İbn Abbâs, Rivayet, Sünnî, Şiî