- Tefsir Araştırmaları Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- Feth ve İmâle (Ebû Amr ed-Dânî’nin el-Feth ve’l-İmâle Adlı Eseri Bağlamında)
Feth ve İmâle (Ebû Amr ed-Dânî’nin el-Feth ve’l-İmâle Adlı Eseri Bağlamında)
Authors : Yakup Uzun
Pages : 455-482
Doi:10.31121/tader.1032440
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2022-04-30
Article Type : Research
Abstract :Kur’ân-ı Kerîm, nüzulünden günümüze asırlar boyunca birkaç farklı vecihlerle okunmuştur. Okunan bu vecihler, vakf ve ibtidânın aksine insanların ihtiyarına bağlı olarak değişmemiştir. Zira bunlar, menşeini sahih hadis kitaplarında şöhret derecesini yakalamış hadislerin delâlet ettiği şekilde ilâhî ruhsattan almışlardır. Bu ruhsata göre Kur’ân tilâvetinin temeli, farklı Arap kabilelerinin kullanmış oldukları günlük konuşma dilinin zengin bir şive yapılanması esası dahilinde şekillenmiş olup, öteden beri İslâm dünyasında özel bir itina ile sürdürülmektedir. Lafız ve mana yönünden Kur’ân için tam bir zenginlik kaynağı oluşturan ve onun hiçbir beşerî müdahaleye ve tahrifata uğramamış olmasının bir garantörü olarak da görülen bu vecihlerin icra ve eda keyfiyyeti, asırlar boyunca muhafaza edilerek günümüze gelmiş, kıyamete kadar da kuşkusuz bu şekilde devam edecektir. Söz konusu olan bu vecihlerden birisi de imâle olup bu kapsamda mütalaa edilmektedir. Zira imâle, âhengle doğrudan irtibatlı olan, sesler arası uyuşmazlığı gideren, tını ve uyum güzelliği sağlayan fonetik bir keyfiyet olarak hem dilde hem kıraatte yaygın ve çok farklı uygulamaları ihata etmektedir. Bu bağlamda çalışmamızda alanın meşhur âlimlerinden biri olan Ebû Amr ed-Dânî’nin el-Feth ve’l-imâle adlı eseri esas alınarak öncelikle feth ve imâle kavramları üzerinde durulmuştur. Ardından müellifin eserinin genel muhtevası çerçevesinde imâlenin menşeinden, çeşitlerinden bahsedilmiştir. Sonrasında imâle yapılan ve yapılmayan durumlar, imâleyi gerektiren sebepler, imâle ile okunmasında ihtilaf edilen lafızlar, imâle ile okunan isim ve fiiller zikredilmiştir. Son olarak da feth ve imâlenin ses-anlam ilişkisi üzerindeki etkileri araştırılmıştır.Keywords : Kıraat, Fonetik, İmâle-i şedîde, İmâle-i mutavassıta, Feth.