Kur’ân Yorumunda Rab Kavramının Anlam Değişimi
Authors : Hasan Nas
Pages : 462-482
Doi:10.31121/tader.837715
View : 9 | Download : 5
Publication Date : 2021-04-30
Article Type : Research
Abstract :Kur’ân’da Allah Teâlâ’nın rubûbiyetini ifade eden rab kavramı, Allah lafzından sonra ulûhiyeti belirtmek için en çok kullanılan ikinci isimdir. Bu itibarla Kur’ân’ın köşe taşı kavramlarından biri olan rab kavramı-nın asli anlamının ve yan anlamlarının doğru bir şekilde tespit edilmesi, ilahi mesajın doğru anlaşılması için önemlidir. Rab kelimesinin temel anlamına ilk dönem sözlük ve tefsirlerde verilen karşılık ile sonraki dönem bazı kaynak eserlerde yüklenen anlam farklı olmuş, kavramın temel anlamı ile yan anlamlarından bir tanesi yer değiştirmiştir. Belli bir dönemde ortaya çıkan bu anlam değişimiyle birlikte rab kavramının anlamı bariz bir şekilde daralmış ve Allah Teâlâ’nın bütün mahlûkatı kuşatan tasarruflarını vurgulayan bu zihniyet inşa edici kavramın, zamanla O’nun varlık âleminin yalnızca bir kısmına yönelik faaliyetlerini ifade edebilecek şekilde değerlendirilmesi sonucunu doğurmuştur. Bu çalışmada öncelikle rab kavramı-nın temel ve yan anlamları ilk dönem eserlerden hareketle tespit edilmeye çalışılacak, ardından kavramın cahiliye şiirlerindeki, Kur’ân ve hadislerdeki ve Arapça ile akraba dillerdeki kullanımları tahlil edilmeye çalışılacaktır. Akabinde bu kavramın belli bir süreçte ortaya çıkan farklı bir temel anlamı üzerinde durula-cak ve bu yaklaşımın Kur’ân’ın evrensel mesajına etkisi değerlendirilecektir.Keywords : Tefsir, Kur'an, Rab, Rubûbiyet, Mâlik, Mürebbî