Tefsirde Kültürel Antropolojik Yaklaşım
Authors : Sıddık Baysal
Pages : 317-356
Doi:10.31121/tader.620705
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2019-10-31
Article Type : Research
Abstract :Tefsirde kültürel antropolojik yaklaşım, müfessirin zihnindeki Kur’an tasavvurunun, duyuları ve duygularının tezahürü konumundaki tefsir metninin –ki buna sahabe ve tȃbiȗn kavilleri de dâhildir-, içinde bulunduğu süreçle birlikte oluştuğu ve şekillendiği, o süreçten beslendiği ve yine o süreç içinde belirli bir yer kapladığı, muayyen bir zeminden dinamizmini ve motivasyonunu aldığı, belirli bir adrese hitap ettiği şeklindeki tarihsel ve kültürel gerçeği temel almaktadır. Bu nedenle anlamın kendisi ve anlama işleminin keyfiyeti noktasında özneler arası farklılıkların oluşmasını tabii ve kaçınılmaz bir durum olarak görmektedir. Bu itibarla da bir metnin, sadece iki kapak arasına yerleştirilmiş yazılardan ibaret olmadığını düşünmektedir. Bütün bu gerekçelerden hareketle tefsirde kültürel antropolojik yaklaşım, araştırma konusu olan metni, oluşumuna zemin teşkil eden gerekçeler, ilgili olduğu gündem, içerdiği gönderiler, dayandığı referanslar ve hitap ettiği sosyal kesimle birlikte düşünmeyi önermektedir. Bunlar genellikle metinlerde doğrudan seslendirilmeyen harici bağıntılardır. Bu bağıntıları tespit edebilmek için incelediğimiz metni, senkronik ve diakronik yöntemlerle süreç içindeki tüm hallerini görerek okumamız gerekmektedir. Bu durum, disiplinlerarası ilişkileri zorunlu hale getirmektedir. Yukarıda ana hatlarıyla çerçevesini çizdiğimiz yaklaşım noktasında ilk akla gelen bilim kuşkusuz kültürel antropolojidir. Her iki yöntemi araştırmalarında kullanan bir konsept olması nedeniyle kültürel antropoloji, tefsir metinlerini tarih içindeki varlıkları ve uzanımları ile süreğen bir oluş olarak okuma imkanı verecektir. İşte bu nedenle kültürel antropolojik yaklaşım tefsir ilmi açısından büyük bir öneme sahiptir. Öncelikle tefsirde kültürel antropolojik yaklaşım ismiyle gündeme getirdiğimiz bu yaklaşımın mahiyeti, referansları, amacı, önemi, temel prensipleri ve tefsir ilmiyle hangi külli kaideye bağlı olarak iletişime geçebileceği ortaya konmalıdır. Bu çalışma kültürel antropoloji-tefsir ilişkisini bu bağlamda muhtemel sakıncaları ile birlikte ele almaktadır.Keywords : tefsir, antropolojik tefsir, te'vil, kat'i delalet, zanni delalet