- Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
- Cilt: 2 Sayı: 2
- Mesnevî-i Şerîf’teki Şairin Kıssası’nın Patronaj Açısından Okunması
Mesnevî-i Şerîf’teki Şairin Kıssası’nın Patronaj Açısından Okunması
Authors : Derya Kiliçkaya
Pages : 196-228
Doi:10.32739/ustad.2023.4.49
View : 38 | Download : 46
Publication Date : 2024-01-03
Article Type : Research
Abstract :Bu yazıda, Mevlânâ Muhammed Celâleddîn Rûmî’nin (ö. 672/1273) yaklaşık yirmi beş bin yedi yüz beyitten oluşan Mesnevî-i Şerîf’inin dördüncü cildinde yer alan bir kıssa (Bu kıssa konusu itibarıyla Şairin Kıssası olarak adlandırılacaktır), patronaj açısından ele alınacaktır. Kıssanın patronaj bakımından okunup değerlendirilmesi sırasında ise Mesnevî-i Şerîf’in tamamını şerh eden Ahmed Avni Konuk’un (1868-1938) eserinden istifade edilecektir. Kıssa, beyit beyit ele alınarak hem patronajın tarihî karşılığı aranacak hem de kıssanın tasavvufi açıdan ne söylediğine odaklanılacaktır. Şairin Kıssası’nda karşımıza çıkan şair, dünyaya dair ümidini yüksek tutan bir kimsedir. Ümit, yüksek tutulduğu için de üzüntü ve keder beraberinde gelir. Hâlbuki Allah, karşılıksız ihsan edendir. Ümitleri, dünya metaı ile sınırlandırmak ise Allah’ın rızasına uygun değildir. Patrimonyal hükümdarın ve saray yaşamının arzularına uymak, hep bir beklenti içinde olmak, şaire zarar verebilir. Kimi şairlerin, daha iyi makamları elde etmek gibi dünyevi arzulara sahip oldukları edebiyat tarihimizde bilinmektedir. Şairlerin bazılarının dünyevi bir arzuya ulaşmak için yanıp tutuştuğu ve bu uğurda gayret sarf ettiği edebiyat tarihinin bilinen hakikatlerindendir. Ancak arzulananlar gerçekleşmediğinde beraberinde üzüntü gelir. Bu yazıda, Hazret-i Mevlânâ’nın Şairin Kıssası olarak adlandırılan hikâyesinin hem patronaj hem de tasavvufi açıdan ne söylediğine yoğunlaşılacaktır. Bu odaklanma sırasında geliştirilen önerme ise şu şekildedir: "Arzularımız ile gerçekleşecekler arasında her zaman çelişki olur. Bu çelişki, bizim hanemize üzüntü olarak geri döner. Arzularını gemleyemeyen şair, patronunu suçlamaya ve mutsuz olmaya mahkûmdur”. Kıssa okunduğunda, Hakk’ın değil de insanın ihsanına takılıp kalan ve onu bekleyen şairin, eninde sonunda üzüldüğü görülecektir.Keywords : Mesnevî-i Şerîf, Kıssa, Şair, Patron