- Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü Dergisi
- Vol: 1 Issue: 2
- All Muhammad, All the Time: Shaykh Ibrahim Niasse’s Prophetic Poetics of Praise in Three Treatises a...
All Muhammad, All the Time: Shaykh Ibrahim Niasse’s Prophetic Poetics of Praise in Three Treatises and Poems
Authors : All Muhammad OGUNNAİKE.
Pages : 66-111
Doi:10.32739/ustad.2022.2.30
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2022-12-14
Article Type : Research
Abstract :Günümüz şair ve akademisyenlerinden Joshua Bennett, yakın bir zamanda şöyle bir açıklamada bulundu: "Eğer siyahlara özgü çalışmalar (black studies), gerçekten de bilginin yeniden yazılması, sözde Batı medeniyetinin devam etmekte olan bir eleştirisiyse, -Wynter, Robinson ve diğerlerinin bize hatırlattığı gibi-, o vakit şiir mutlak bir biçimde gerekli olacaktır. Daha geniş manada siyahlara özgü çalışma alanları gibi, siyah şiirin (black poetry) tedrisi, sadece basit bir katkı veya niş bir mesele niteliğinde değildir. Tarihsel olarak şiir, siyah sosyal ve entelektüel yaşamın tam merkezinde yer almaktadır.” Bu tespit, Senegalli Sûfî Şeyhi ve âlim İbrâhim Niyâs’ın kurucusu olduğu Feyzâ Ticâniyye (Fayḍa Tijāniyya) nazariyesinde olduğu kadar hiçbir edebî veya entelektüel gelenek için doğru değildir. Takipçileri tarafından ma‘rifet (ilahi bilgi) ve velâyet (kudsiyet) "seli” olarak tanımlanan Feyzâ, müntesipleri arasında (Afrika ve Avrupa dillerinin yanı sıra) Arapça dilinde, özellikle de ma‘rifeti etkili bir biçimde hem ifade eden hem de ona erişimi kolaylaştıran Peygamber’i öven hakiki bir tasavvuf edebiyatı teşekkül ettirmiştir. İbrâhim Niyâs’a ait üç kısa risale ile şiirlerinin yakın okuması yoluyla bu makale, Niyâs’ın mânevî idrâkinin nebevî şiire nasıl yansıdığının ana hatlarını şu kavramlarla ortaya koymaya çalışmaktadır: Onun edebî eserlerine hayat vererek külliyatını yapılandıran ve Feyzâ Ticâniyye mensuplarının mânevî, sosyal ve entelektüel yaşamlarını şekillendiren ortak nokta Hakikat-i Muhammedî ile yakın ilişkisi bulunan kozmoloji, epistemoloji ve antropoloji. Ticânî gelenek ve Mağrip/Batı Afrika tasavvufu üzerine yapılmış önceki çalışmalara dayanan bu makale, bu nebevî şiirselliğin "insan” tasavvuru üzerindeki etkilerinin ve Niyâs’taki gibi edebiyatın, bilgi etiği ve modern "Batılı” insan kategorisinin yeniden değerlendirilmesi etrafında dönen çağdaş tartışmalara yaptığı ve yapabileceği müdahalenin incelenmesiyle son bulmaktadır.Keywords : Şeyh İbrâhim Niyâs, Batı Afrika Sufizmi, Nebevî şiir, Hakikat-i Muhammedî, Shaykh Ibrāhim Niasse, West African Sufism, Prophetic poetics, the Muhammadan Reality