- Tarih ve Gelecek Dergisi
- Vol: 8 Issue: 2
- Trablusgarp Savaşı’ndan Milli Mücadele’ye Türk-Senusi İlişkileri
Trablusgarp Savaşı’ndan Milli Mücadele’ye Türk-Senusi İlişkileri
Authors : Nevzat ARTUÇ
Pages : 283-298
Doi:10.21551/jhf.1121735
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2022-06-28
Article Type : Research
Abstract :II. Abdülhamid tarafından uygulamaya konulan İttihad-ı İslam Siyaseti çerçevesinde hem dünya üzerindeki Müslüman toplumlarla kurulan ilişkiler artırılmış hem de dış politikada caydırıcı bir güç odağına sahip olunmuştur. İttihad-ı İslam siyaseti, sanılanın aksine Müslümanların tek bir devlet bir çatısı altında olmasını değil, ilişkilerinin güçlendirilmesini ve ortak adımlar atılarak emperyalist güçlere karşı bir duruş sergilemeyi amaçlamıştır. II. Meşrutiyet döneminde İttihad-ı İslam siyaseti, dış politika unsuru olmaktan çıkartılıp daha etkili bir şeklide kullanılmaya başlanmıştır. Bu çerçevede Türk Senusi ilişkileri özel bir öneme sahiptir. Trablusgarp Savaşı yıllarında Enver Paşa’nın özel gayretleri ile gelişen ilişkiler, Birinci Dünya Savaşı ve Millî Mücadele yıllarında devam etmiştir. Mustafa Kemal Paşa’nın da selefleri II.Abdülhamid ve Enver Paşa’nın siyasetlerine uygun şeklide Senusiler ile yakın ilişkileri devam ettirmiş olması, sonraki yıllarda Türkiye Cumhuriyeti’nin Libya politikasının belirlenmesinde temel olmuştur. Bugünkü Türk-Libya ilişkilerinin belirlenmesinde, Türkiye’nin Libya’daki olaylara kayıtsız kalmamasında Kuzey Afrika’daki beş asırlık Osmanlı egemenliği dışında, zikredilen tarihsel gerçeklerin rolü olduğu muhakkaktır. Çalışmamızda, Trablusgarp Savaşı’ndan Millî Mücadele sonlarına kadar olan Türk-Senusi ilişkileri tarihsel bir bütünlük içerisinde ana hatlarıyla ele alınmıştır. Konuyla ilgili derli toplu bilgiler, mevcut literatür ışığında ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu sayede yakın çağ Osmanlı Tarihi ve Kuzey Afrika tarihi yapılacak olan yeni araştırmalara katkı sağlamayı amaçlamaktayız.Keywords : Kuzey Afrika, İttihad-ı İslam, Senusiler, Enver Paşa, II.Abdülhamid, Mustafa Kemal Paşa, Libya.