- Tarih ve Gelecek Dergisi
- Vol: 7 Issue: 2
- Gaziantep Savunmasının Hazırlık ve Teşkilatlanmasını Ali Cenani Bey mi Yaptı?
Gaziantep Savunmasının Hazırlık ve Teşkilatlanmasını Ali Cenani Bey mi Yaptı?
Authors : Hasip SAYGILI
Pages : 805-817
Doi:10.21551/jhf.942718
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2021-06-22
Article Type : Research
Abstract :1919-1922 döneminde Mustafa Kemal Paşa’nın liderliği ile yürütülen Milli Mücadele’nin Güney cephesi askeri harekâtı ağırlıklı olarak gayrinizami kuvvetlerin yoğun şekilde kullanılmasıyla icra edilmiştir. Güneyde Antep savunması veya Antep Harbi diye bilinen harekât da kahramanlık ve fedakârlıklarla icra edilmiş ve başarıya ulaştırılmıştır. Gaziantep savunmasının tarihi ile ilgili birçok kaynakta bu harbin hazırlıklarının ve ilk teşkilatlanmasının daha Mondros mütarekesi imzalanmadan Ordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa’nın verdiği talimatla Antep Mebusu Ali Cenani Bey tarafından başlatıldığı tekrar edilegelmiştir. Bu çerçevede Uluğ İğdemir, Yusuf Hikmet Bayur, Andrew Mango gibi itibarlı şahsiyetlerin de Ali Cenani merkezli iddiayı sorgulamadan eserlerinde aktardıkları görülmüştür. Bu iddianın kaynağı Falih Rıfkı Atay’ın 1926 yılında Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde yazdıklarıdır. Bugüne kadar bu iddia itirazla karşılaşmadan popüler ve akademik yayınlarda varlığını sürdürmüştür. Bu makalede bu yaygın iddia kaynak eleştirisi yapılarak, dönemin olguları ile beraber incelenmiştir. Sonuçta olgular ve yazılı birinci el kaynaklar üzerinden bu iddianın herhangi güvenilir bir dayanağı olmadığı gösterilmiştir. Ali Cenani anlatısının Türkiye’nin kurucu lideri Mustafa Kemal Atatürk’e hiç ihtiyaç yokken ileri görüşlülük atfetme işgüzarlığından kaynaklandığı sonucuna varılmıştır. Bu temelsiz iddianın gerçekliğe dayanmaması bir tarafa Türkiye karşıtı Ermeni çevrelerinde nasıl kullanıldığına da bu makalede işaret edilmiştir.Keywords : Milli Mücadele, Gaziantep (Ayıntap) Savunması, Antep Harbi, Ali Cenani, Falih Rıfkı