1946 Belediye Seçimleri ve Urfa’daki Yansımaları
Authors : Yunus ÖZDURĞUN, Mehmet PINAR
Pages : 711-726
Doi:10.21551/jhf.930523
View : 10 | Download : 2
Publication Date : 2021-06-22
Article Type : Research
Abstract :Türk demokrasisinde birtakım ilkleri barındıran 1946 Belediye Seçimleri Türk siyasi hayatında önemli bir yere sahiptir. Bu seçimlerde ilk defa seçimler aynı gün yapılarak aynı gün içinde bitirilmiştir. Seçim kurullarında tüm siyasi parti temsilcileri bulunmuş, gizlilik esasında bir aşamaya gidilmiştir. Yapılan değişikliklerden başka bu seçimler muhalefet partileri açısından da değişik özellikler göstermesi bakımından ilginçtir. Çünkü demokrasilerde sıkça görülen muhaliflerin erken seçim isteği bu seçimlerde tam tersine işlemiş, iktidarın erken seçim kararına muhalifler tam olarak örgütlenemedikleri gerekçesiyle itiraz etmişler ve seçimlere katılmak istememişlerdir. Demokrat Parti, 1946 Belediye Seçimlerini boykot etmiş ve ülke genelinde aday çıkarmamıştır. Ancak Urfa’da seçimleri DP Urfa teşkilatı kurucuları ve bu kişilere yakın kimseler Milli Kalkınma Partisi listesinden seçimlere girerek kazanmışlardır. Muhalefetin idare mekanizmasından şikâyetçi olduğu o yıllarda Urfa’da seçimlerin nasıl geliştiği merak uyandıran bir sorudur. Arşiv belgeleri ve dönemin gerek ulusal gerekse yerel basını da konu hakkında aydınlatıcı bilgi vermemektedir. Tam da bu noktada devreye DP’nin Urfa’daki kurucularından ve aynı zamanda 1950-1954 yıllarında DP Urfa milletvekilliği yapan Mahmut Celal Öncel’in 1955 yılında Demokrat Urfa gazetesinde yazı dizisi şeklinde kaleme aldığı hatıraları girmektedir. Öncel, bu hatıralarında seçimlere katılma fikrinden seçimlerin nasıl geliştiğine, seçim sırasındaki propagandalarına ve seçimleri nasıl kazandıklarına kadar yaşanan süreci ardından dokuz yıl geçtikten sonra Demokrat Urfa gazetesinde anlatmıştır. Öncel’in üzerinde en çok durduğu hususlar; seçimlere hazırlanırken yaşadıkları maddi sıkıntılar, iktidar partisinin kendilerini küçümsemeleri ve seçimlerde hile olduğu iddialarıdır. Ayrıca Öncel’e göre Urfa’da seçim tasnifleri de ülke geneline göre fazla uzun sürmüştür. Öncel, son olarak seçimi kazandıktan sonra Cumhuriyet Halk Partililerin kendilerine Milli Kalkınma Partisi’nden istifa ederek CHP saflarına geçmeleri için baskı yaptıklarını iddia etmiştir. Bu makalede Mahmut Celal Öncel’in 1946 Belediye seçimlerini anlatan hatıraları üzerinde durulmuş, bunun yanında arşiv vesikaları ve dönemin yerel basını vasıtasıyla seçim sonrası gelişmeler ortaya konmuştur. Bu itibarla ilerleyen yıllarda gerçekleşecek seçimlerin panoraması gözler önüne serilmiştir.Keywords : 1946 Belediye Seçimleri, Cumhuriyet Halk Partisi, Demokrat Parti, Milli Kalkınma Partisi