Selçuklular ve Kudüs
Authors : Tülay METİN
Pages : 659-669
Doi:10.21551/jhf.658309
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2019-12-27
Article Type : Research
Abstract :Kudüs, İslâmiyetin, Hıristiyanlığın ve Yahudiliğin mukaddes beldesi olarak büyük öneme sahip bir yerdir. Bu nedenle tarihte paylaşılamayan ve her kesimin aidiyet duygusu ile sahip çıkmaya çalıştığı bir şehir olarak dikkat çekmektedir. İslâm’ın ilk kıblesi olması, İsra ve Miraç hadisesinin Kudüs’te vuku bulması hasebiyle şehir Müslümanlar için oldukça önemli ve kıymetlidir. Nitekim Hz. Muhammed, Kudüs ve çevresinin fethedilmesini çok istemiştir. Hz. Ebû Bekir zamanında Filistin, Ürdün ve Suriye üzerine gönderilen Müslüman komutanların başarıları ile Peygamberin bu arzusu yerine getirilmeye başlanmıştı. Hz. Ömer zamanında Kudüs’ün fethi ile uzun süre dalgalanacak İslâm bayrağı şehre dikildi. Halifeler döneminden sonra Kudüs, sırasıyla Emevîler, Abbasîler, Tolunoğulları, Ihşidîler ve Fatımîlerin hâkimiyeti altına girdi. XI. yüzyılın ikinci yarısından itibaren fetih ve genişleme hareketini batı yönünde devam ettiren Selçuklular Suriye ve Filistin topraklarında fetih harekâtına giriştiler. 1071’de Selçuklu Emîri Atsız, Kudüs’ü fethederek yaklaşık 28 yıl sürecek Selçuklu egemenliğini başlattı. Selçukluların Kudüs’te hüküm sürdüğü dönem hakkında bu zamana kadar yapılan çalışmaların genellikle siyasî hadiseler çerçevesinde kaleme alındığı görülmektedir. Bununla birlikte Kudüs hakkında yazan bazı yazarlar şehrin Selçuklular dönemini ele alırken genellikle sıkıntılı bir süreçten söz etmişlerdir. Fakat bu tam olarak doğru değildir. Bilakis Kudüs fethedildiğinde altın çağını yaşayan Selçuklu Devleti’nin bir parçası olmuştu. Adalet, emniyet, hoşgörü ve sosyo-ekonomik refahın hüküm sürdüğü Selçuklu topraklarından Kudüs’ü ayrı tutmak mümkün değildir. Bu bağlamda tarafgir yazarların Selçuklular döneminde Kudüs’te kültürel ve iktisadî gerileme yaşandığına dair iddiaları hiçbir temele dayanmamaktadır. Tam tersi barış, ekonomik refah ve gelişen huzurlu bir manevi yaşamın olduğunu gösteren deliller mevcuttur. Bu çalışmada kaynaklardaki veriler ışığında Selçuklu Kudüs’ünün tarihi yeniden gözden geçirilecektir. Bu çalışmayla "Selçuklu egemenliğinde Kudüs’te durum nasıldı?” sorusu cevaplandırılmaya çalışılacaktır.Keywords : Selçuklular, Kudüs, Emîr Atsız