- Anadolu Öğretmen Dergisi
- Vol: 2 Issue: 1
- 4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN FEN BİLİMLERİ KONULARINA YÖNELİK ZİHİNSEL MODELLERİ
4. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN FEN BİLİMLERİ KONULARINA YÖNELİK ZİHİNSEL MODELLERİ
Authors : Nurbanu ŞEREN, Mustafa Doğru
Pages : 19-34
View : 17 | Download : 3
Publication Date : 2018-06-30
Article Type : Research
Abstract :Fen eğitiminde kavramların kazandırılmasına yönelik olarak zihinsel modeller önemli bir yer tutmaktadır. Çünkü öğrencilerin fen bilimleri hakkında sahip oldukları zihinsel modellerin bilinmesi, öğrencilerin bilgiyi nasıl yapılandırdıkları ve verilmek istenen bilginin ne derece ve nasıl öğrenildiğini görüp değerlendirme açısından önemlidir. Literatür incelendiğinde öğrencilerin solunum sistemi, elektrik devreleri ve dünyanın hareketleri konularında sahip oldukları zihinsel modellerin kavram yanılgıları içerdiği görülmüştür (Öztürk ve Doğanay, 2013; Kurnaz ve Değirmenci, 2012; Pekmezci, 2017; Muştu, 2016; Karacan, 2014; Yürümezoğlu ve Çökelez, 2010; Demirçalı, 2016; Sezen, 2002). Bu bağlamda araştırmanın amacı, solunum sistemi, basit elektrik devresi ve mevsimlerin oluşumu konularında öğrencilerin sahip oldukları zihinsel modelleri ortaya çıkarmak ve öğretmenlerin bu konuları nasıl işlediklerini araştırmaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017 eğitim-öğretim yılında basit seçkisiz örneklem seçim yöntemi ile seçilmiş olan Türkiye’de bir devlet ilkokulunda toplam 127 kişiden oluşan 4.sınıf öğrencisi ile bu okulda görev yapan 5 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada öğrencilerin zihinsel modellerini ortaya çıkarmak amacıyla araştırmacı tarafından hazırlanan, çizim yapacakları ve kavramları belirtecekleri 3 soruluk veri toplama aracı kullanılmıştır. Öğretmenlerin ise dersi nasıl işlediklerine dayalı 9 soruluk yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Öğrencilerden toplanan veriler literatürde yer alan bilimsel, sentez ve ilkel model olarak kategorilendirilmiş; öğretmenlerden toplanan veriler ise içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Buna göre; solunum sistemi konusunda öğrencilerin %63,8 ‘i bilimsel, %19,7’si sentez, %16,5’i ilkel modele sahiptir. Basit elektrik devresi konusunda öğrencilerin %66,9’u bilimsel, %22,8’i sentez, %10,2’si ilkel modele sahiptir. Mevsimlerin oluşumu konusunda öğrencilerin %41,7’si bilimsel, %25,2’si sentez, %33,1’i ilkel modele sahiptir. Öğretmenler ise bu konuların öğretiminde genellikle soru-cevap ve düz anlatım yöntemini tercih ettiklerini, fen derslerine yönlendirme yaparak dahil olduklarını, ölçme değerlendirmede ise kitapta bulunan ünite sorularından faydalandıklarını söylemişlerdir. Öğrencilerdeki zihinsel modellerin oluşumunda öğretmenlerin derslerdeki bu yaklaşımlarının etkili olduğu söylenebilir. Öğrencilerin doğru zihinsel model geliştirebilmesi için derslerde analoji gibi yöntemlerin daha çok kullanılması ve bu modellerin ölçme değerlendirmede kullanılması için ders kitaplarında da yer alması önerilebilir.Keywords : Fen öğretimi, zihinsel modeller, kavram yanılgıları, 4.sınıf öğrencileri