- Tarih İncelemeleri Dergisi
- Vol: 35 Issue: 1
- Batı Kamuoyunda Türkler ve Müslümanlık Algısının Oluşmasında Amerikan Misyonerlerinin Etkisine Bir Ö...
Batı Kamuoyunda Türkler ve Müslümanlık Algısının Oluşmasında Amerikan Misyonerlerinin Etkisine Bir Örnek: Edwin Munsell Bliss
Authors : Elçin Yilmaz, Kenan Özkan
Pages : 355-381
Doi:10.18513/egetid.770013
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2020-07-23
Article Type : Research
Abstract :Ermeni sorununun başlangıcı 1915 olaylarından çok öncelere, 18. yüzyılın başlarına kadar gitmektedir. Özellikle 18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren büyük devletlerin kendi siyasi çıkarları açısından desteklediği misyonerlik faaliyetleri, Osmanlı İmparatorluğu içerisindeki Türk- Ermeni ilişkilerinin gerginleşmesine neden olan baş faktör oldu. Büyük güçler dediğimiz devletler arasında misyonerlik faaliyetlerinde en ön plana çıkan ülke şüphesiz Amerika idi. Avrupa’da Katoliklerin işlediği kıyımlardan kurtulmak için Amerika’ya kaçan Protestanlar, 18. yüzyılın sonuna doğru Boston’da "American Board” olarak bilinen misyonerlik kurumunu faaliyete geçirdiler. Kurumun başlıca amacı, Protestanlığı ve İncil’i bütün dünyada tanıtmak ve yaygın hale getirmekti. "American Board” örgütüne bağlı bütün Amerikan okullarında hem fen hem de din eğitimi gören genç misyonerler büyük ideallerle dünyanın dört bir yanında çalışmaya başladılar. Amerikalı Protestan misyonerler bir yandan eğitim ve sağlık işlerine el atıp Hıristiyanlar arasında kabul ve saygı görmeye çalışırken bir yandan da sözde yaşadıklarını günlükler tutarak kaleme almışlar, Ermenilerin Türkler tarafından katledildiği propagandasını yapmışlar, yazdıkları yazılar ve diğer ülkelere gönderdikleri raporlar ile Ermeni sorununun fikirsel ve ideolojik boyutunu oluşturmuşlardır. Bu misyonerler, yazılarında "mazlum Ermeni” ve "korkunç Türk” temasını işlemiş, yaşanan olayları farklı bir kurgu ile genelde Müslümanlık ve özelde Türkler aleyhinde dile getirmiştir. Osmanlı ve Müslüman imajının dünya kamuoyunda algılanış biçimini nesnelliğini tartışılır biçimde etkilemişlerdir. Bu misyonerlerden biri Edwin Munsell Bliss’tir. Bliss, yazılarında "ezilen Ermeni” ve "korkunç Türk” temasını dile getirmiş ve genelde İslam dinine ve özelde de Türklere karşı yönelttiği belgesiz ve asılsız yıkıcı eleştirilerle Batı kamuoyundaki Osmanlı imajını son derece olumsuz bir biçimde etkilemiştir. Bu çalışmada Edwin Munsell Bliss örneği üzerinden, misyonerlerin Batı kamuoyu ile paylaşmak üzere kaleme aldığı yazıların etkisi incelenecektir.Keywords : Ermeni Meselesi, Misyonerlik, Edwin Munsell Bliss, American Board.