- Tarih İncelemeleri Dergisi
- Vol: 31 Issue: 2
- Arslan El-Besâsîrî ve İbrahim Yınâl İsyanlarının Gizli Kahramanı Fâtımî Dâîsi "El-Mü’eyyed Fî’d...
Arslan El-Besâsîrî ve İbrahim Yınâl İsyanlarının Gizli Kahramanı Fâtımî Dâîsi "El-Mü’eyyed Fî’d-Dîn Hibetullah Eş-Şîrâzî"
Authors : Ömer TOKUŞ
Pages : 569-594
Doi:10.18513/egetid.282839
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2016-12-24
Article Type : Research
Abstract :Mısır’ı ele geçiren ve İsmaîlî davet nizamını yeniden düzenleyen Fâtımîler, yakın ve uzak yerlere propagandacılar (dâî) göndererek fikirlerini yaymaya çalışmışlardır. Bu amaçla gönderdikleri dâîler gittikleri yerlerde hem askerî hem de fikrî faaliyetleriyle Fâtımîlere hizmet etmişlerdir. Selçukluların Irak ve el-Cezîre’ye doğru ilerlemeye başladıkları esnada el-Mü’eyyed fî’d-dîn adını taşıyan bir Fâtımî dâîsi dikkatleri üzerine çekmiştir. Suriye ve Mısır’ın Selçuklu saldırılarından etkileneceğinden endişelenen Fâtımîler, Selçuklulara isyan ederek Rahbe’ye yerleşen Arslan el-Besâsîrî’ye destek vermeyi kararlaştırmış ve bu amaçla el-Mü’eyyed’i görevlendirmişlerdir. Suriye’ye giden ve Arslân el-Besâsîrî’ye Fâtımîlerin gönderdiği hediye ve paraları takdim eden el-Mü’eyyed, bunun yanı sıra bölgede yaşayan kabilelere mektuplar göndererek vaatlerde bulunmuş ve bu şekilde el-Besâsîrî’ye katılmalarını sağlamıştır. el-Mü’eyyed’in organize ettiği bu çalışmaların neticesinde 450 (1059) yılında İbrahim Yınal isyan etmiş ve Hemedan’a gitmiştir. Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey de İbrahim Yınal’ın çıkardığı isyanı bastırmak için Bağdat’ı terk ederek Hemedân’a gidince, el-Besâsîrî ve müttefikleri şehri ele geçirmiş ve yaklaşık bir yıl boyunca Bağdat’ta Fâtımîler adına hutbe okutmuşlardır. Bağdat’ın ele geçirilmesinden sonra el-Mü’eyyed Mısır’a dönmüş ancak beklediği ilgiyi görememiş ve 470 (1077) yılında vefat etmiştir.Keywords : Fâtımîler, Selçuklular, dâî, el-Mü’eyyed, el-Besâsîrî, İbrahim Yınâl