- Tarih Dergisi
- Issue: 75
- Hicaz’da Bir Suikastın Arkaplanı: Şerif Hüseyin, Afganlar ve İngilizler (1877-1880)
Hicaz’da Bir Suikastın Arkaplanı: Şerif Hüseyin, Afganlar ve İngilizler (1877-1880)
Authors : Tufan Buzpinar
Pages : 223-249
Doi:10.26650/iutd.976176
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2021-11-07
Article Type : Research
Abstract :Bu makale, Şerif Hüseyin Paşa’nın Temmuz 1877-Mart 1880 tarihleri arasında devam eden Mekke Emirliği döneminde meydana gelen bazı gelişmeleri ele almaktadır. Makale, Hicaz vilayetinin kendine has idari yapısı ve Mekke Emirliği ile ilgili giriş mahiyetinde bilgiler aktardıktan sonra Hüseyin Paşa’nın devlet hizmetindeki tecrübesi, emirliğe atanma süreci ve kendi döneminde Hicaz’da gelişen siyasi faaliyetlere odaklanmaktadır. 1879’un ilk çeyreğine kadar Osmanlı hükümeti çizgisinde bir yönetim anlayışı sergileyen, vali ve Medine muhafızı ile uyumlu çalışan Şerif Hüseyin Paşa’nın giderek yeni bir arayışa girmesi ve bu çerçevede İngiltere ile gizli diyalog kurması, dönemin öne çıkan ve hakkında literatür oluşmamış gelişmelerindendir. İngiliz-Afgan gerginliği bahanesi üzerinden Cidde konsolosluğu aracılığıyla İngiltere ile kurulan gizli iletişimin safhaları, amacı ve İngiliz hariciyesindeki süreçleri dönemin bağlamı içerisinde anlatılmaya çalışılmaktadır. Ardından Şerif Hüseyin’in Afganistan’a heyet gönderme projesi ele alınmakta, neden böyle bir girişimde bulunduğu ve bunun getirileri üzerinde durulmaktadır. İngiltere lehine girişimlerde bulunmak ve Afgan Müslümanlarının İngilizlerle dostane ilişki kurmasını temin etmek amacıyla kararlaştırılan heyetle ilgili gelişmeler İngiliz arşivleri imkanlarıyla aydınlatılmaktadır. Son olarak, Şerif Hüseyin Paşa’nın heyetle ilgili nihai hazırlıkları tamamlamak üzere Cidde’ye girişi sırasında bir Afgan tarafından suikasta uğrayarak hayatını kaybetmesi, yakalanan katilin sorgulanma ve idam süreçlerinin açıklanmasının ardından suikastla ilgili spekülasyonlar aktarılmaktadır.Keywords : II. Abdülhamid, Şerif Hüseyin, Hicaz