- Tarih Araştırmaları Dergisi
- Vol: 40 Issue: 70
- PIOUS FOUNDATIONS AND PRESERVATION OF BUILDINGS DURING CHRISTIANITY AND ISLAM IN ANATOLIA
PIOUS FOUNDATIONS AND PRESERVATION OF BUILDINGS DURING CHRISTIANITY AND ISLAM IN ANATOLIA
Authors : Tuba Akar
Pages : 87-104
Doi:10.35239/tariharastirmalari.942329
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2021-09-30
Article Type : Research
Abstract :Dini ve sosyal gayelerle kurulan hayır kurumları, Anadolu'da hemen her dönemde var olmuştur. Bu kurumlar, Bizans döneminde kiliseler ve manastırlara bağlı iken, sonrasında İslami vakıf kurumu anlayışıyla gelişmiş ve Selçuklu ile Osmanlı dönemlerinde camiler, medreseler veya külliyeler gibi yapılar ve yapı kompleksleri vakıflara bağlı olarak inşa edilmiştir. İslami vakıf anlayışının kökenleri halen tartışılan bir konu olsa da, aynı coğrafyada kimi zaman eş zamanlı kimi zaman birbirini takip eden dönemlerde Hıristiyan ve İslam toplumlarında kurulan hayır kurumları, yapıların korunmasında önemli roller üstlenmişlerdir. Anadolu'da Hıristiyanlık ve İslami dönemlerde görülen bu hayır kurumlarının, kendi iç idari organizasyonu ve finansal yapısı olan bireysel girişimler olması, ortak özellikleridir. Bununla birlikte, her iki dönem hayır kurumlarının ana gayesi olan Tanrı'ya ve kullarına sonsuza dek hizmet etme anlayışı, sahip oldukları yapıların korunması ve yaşatılmasını görev olarak ortaya koymuştur. Bu sebeple, yapıların korunması için çeşitli düzenlemeler söz konusu olmuştur. Bunlara ilişkin bilgiyi, Bizans döneminde typikon, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde ise vakfiye olarak adlandırılan, hayır kurumlarının resmi kuruluş belgelerinde bulmak mümkündür. Bu çalışma, temelde hayır kurumlarının kuruluş belgelerindeki bu bilgiler ışığında, Anadolu'da Hıristiyanlık ve İslami dönemlerde hayır kurumlarının yapıların korunmasındaki rollerini belirlemeyi amaçlamıştır.Keywords : vakıf, hristiyanlık, islam, yapıların korunması, hayır kurumları