- Tarih Araştırmaları Dergisi
- Vol: 25 Issue: 40
- Meclis Üyeliğinden Paşa’ lığa Tahir Ağa (Tanzimat Sonrası Yerel Yönetimde Eşrafın Rolüne İlişkin Bur...
Meclis Üyeliğinden Paşa’ lığa Tahir Ağa (Tanzimat Sonrası Yerel Yönetimde Eşrafın Rolüne İlişkin Bursa’dan Bir Örnek)
Authors : Emre Satici
Pages : 225-244
Doi:10.1501/Tarar_0000000249
View : 11 | Download : 3
Publication Date : 2006-10-01
Article Type : Research
Abstract :Tanzimat reformlarıyla Osmanlı mahallf yönetiminde oluşturulan yeni kurumlardan birisi de yerel meclislerdir. Reformların uygulamaya konulduğu bütün eyaletlerde bulunan şehir ve kasabalarda çalışmaya başlayan bu meclislerde, merkezı hükümetin atadığı daimı üyeler dışında bölge halkının seçimle belirlediği kişiler üye olarak bulunmuşlardır. Bu şekilde meclise giren yerel üyeler ise genellikle o yörenin eşrafı olarak adlandırılan nüfuzlu kişilerinden olmuşlardır. Bunlar, Osmanlı toplumunun özel şart ve evreleri içinde yıllardan beri elde ettikleri nüfuz ve etkilerini, meclis üyefiği ile daha da pekiştirmişlerdir. Çünkü meclis üyeliğinden kazandıkları resmı statüleriyle, devletin yerel yönetimde sahip olduğu malf ve ekonomik yetkilere ortak olabilmişlerdir. Bu imkanı merkezi idare ve halkın zararına olarak kendi çıkarları için kulanarak 19. yy. boyunca taşra yönetiminde bir istikrarsızlık unsuru olarak rol oynamışlardır. Makalemizde belgeleriyle ortaya koyduğumuz olgular, bu duruma ilişkin Bursa şehrinde ortaya çıkmış bir örneği betimlemektedir. Buna göre, olguların içinde baş aktör konumunda olan eşraftan Tahir Ağa, Bursa'da ilk kurulan yerel meclise üye olarak girmiş ve uzun yıllar elinde bulundurduğu bu üyelik sayesinde servet ve nüfuzunu arttırmış, hatta bazı yolsuzluklara karışmıştır. Daha da ilginci, bütün bunlara rağmen yerel eşraftan biri olarak memurıyet ünvanıarı elde etmiş ve en sonunda "Paşalık" rütbesine terfi ettirilerek Hüdavendigar Eyaleti Valiliği'ne tayin edilebilmiştirKeywords : Tanzimat, Yerel Meclisler, Eşraf, Bursa, Tahir Ağa