- Tarih Araştırmaları Dergisi
- Vol: 31 Issue: 52
- II. Meşrutiyet devrinde Vilayet Sanayi Mekteplerini yeniden yapılandırma girişimleri: Vilâyât Sanayi...
II. Meşrutiyet devrinde Vilayet Sanayi Mekteplerini yeniden yapılandırma girişimleri: Vilâyât Sanayi Mektepleri tertibatı
Authors : Mehmet Ali Yildirim
Pages : 135-170
Doi:10.1501/Tarar_0000000524
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2012-10-01
Article Type : Research
Abstract :Vilayet sanayi mekteplerinin temelini 1863 yılında Mithat Paşa tarafından Niş’te açılan ıslahhâne teşkil etmektedir. Paşanın bu çok amaçlı girişimi başarı ile neticelenince evvela Rusçuk ve Sofya’da ardından da birçok Anadolu vilayetinde yerel yönetim ve eşrafın maddi destek sağladığı ıslahhâneler birer birer faaliyete geçtiler. Kuruluşları itibariyle kimsesiz çocukların barındığı ve iaşelerinin temin edildiği birer kozmopolit hayır kurumu olarak ön plana çıkan ıslahhâneler zamanla ilköğretim düzeyinde mesleki eğitim kurumlarına dönüştüler. Abdülhamid devrinin ilk yıllarından itibaren açılan veya hâlihazırda açık olanlar ise Hamidiye Sanayi Mektepleri olarak isimlendirildiler. Genellikle vilayet merkezlerinde yer almalarıhasebiyle aynı zamanda Vilayet Sanayi Mektepleri olarak ta nitelendirildiler. Mithat Paşa tarafından hazırlanan ve 1867 yılında yürürlüğe giren Islahhânelere Dair Nizamnâme söz konusu mekteplerin yapısını düzenlese de her mektep daha ziyade yerel inisiyatif ile şekillendirilmişti. İdareleri, kapasiteleri, mesleki eğitim programları ve eğitim süreleri de bütçeleri nispetinde gelişim göstermişti. 1911 yılına gelindiğinde ise ülkenin sanayi ve eğitim açısından ulaştığı noktaya göre güncellenmek istenen vilayet sanayi mektepleri, Ticaret ve Nâfia Nezareti tarafından hazırlanan program çerçevesinde yapısal olarak dönüştürülmeye çalışıldı.Dolayısıyla bu araştırmanın kapsamı öngörülen dönüşümün dayandığı programı,tarihsel gelişim çerçevesinde değerlendirmek olacaktırKeywords : II. Meşrutiyet, Islahhâne, Sanayi Mektebi, Mesleki Eğitim