- Tarih Araştırmaları Dergisi
- Vol: 31 Issue: 52
- Tahrir defterlerine göre Anadolu’da Kalenderîler ve Haydarîler
Tahrir defterlerine göre Anadolu’da Kalenderîler ve Haydarîler
Authors : Sadullah Gülten
Pages : 35-53
Doi:10.1501/Tarar_0000000520
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2012-10-01
Article Type : Research
Abstract :Moğol istilasının önünden kaçarak Anadolu’ya gelen dervişler arasında Şeyh Cemaleddin Sâvî ve Şeyh Kudbeddin Haydar tarafından kurulan Kalenderî ve Haydarî tarikatlarına mensup pek çok dervişin de bulunduğu bilinmektedir. Bu dervişlerden popüler olanları hakkında bazı araştırmalar yapılmış olmasına rağmen, onların Anadolu’da dağıldıkları sahaları gösteren herhangi bir çalışma mevcut değildir. XV. ve XVI. yüzyıllarda düzenlenen tahrir defterlerinde, Selçuklular döneminden itibaren Kalenderî ve Haydarî dervişleri tarafından kurulan kalenderhâne ve haydarîhânelerin tespiti bir nevi bu tarikat üyelerinin de tespiti anlamına gelmektedir. Bu bağlamda, çalışmada Ankara, Aksaray, Ayasuluk, Bayburt, Beyşehir, Birgi, Bursa, Erzincan, Erzurum, Hısn-ı Keyf, Kastamonu, Kayseri, Kırşehir, Konya, Larende, Niksar, Milas, Tokat ve Zile kazalarında tespit edilen kalenderhâne ve haydarîhâne zaviyelerinin kuruluş süreçleri, muafiyetleri, vakıfları, giderleri ve ayrıca Bektaşî ve Mevlevîler gibi diğer bazı tarikatlar ile ilişkileri üzerinde durulmuşturKeywords : Kalenderîler, Haydarîler, Anadolu, Tahrir Defterleri, Zaviye