- Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: 50
- Bir Haçlı Prensinin Türk Esaretinden Kurtuluşu: Orderic Vitalis’in Eserindeki ‘Melaz-Bohemund Hikâye...
Bir Haçlı Prensinin Türk Esaretinden Kurtuluşu: Orderic Vitalis’in Eserindeki ‘Melaz-Bohemund Hikâyesi’ Üzerine Bir Değerlendirme
Authors : Ali Miynat
Pages : 177-188
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2020-08-31
Article Type : Research
Abstract :Ortaçağ Batı tarihçiliğinde bazen kurgusal metinlerle, tarihsel yazımın iç içe geçtiği görülür. Bu çalışmada 12. yüzyılın ilk yarısında Historia Ecclesiastica adlı bir kitap kaleme alan Anglo-Norman tarihçi Orderic Vitalis’in bu türden bir kaydına değinilecektir. Orderic’in eserinde yer alan bu anlatı, Danişmendli Türkmen emiri Gümüştegin Ahmed Gazi’nin 1100 yılında esir ettiği Bohemond’un esaretten kurtuluş süreciyle ilgilidir. Bu hikâye, yazarın Danişmendli emirinin kızı olarak tanıttığı Melaz’ın, Haçlı asilzadesi Bohemond ve mahiyetindekilere kurtuluşları için yardımı, sonrasında Hıristiyan olması ve gelecekteki Haçlı Antakya kontu Roger ile evliliğini anlatmaktadır. Devrin diğer tarihî kroniklerinde bahsedilmeyen bu kurgusal olayın içerisinde tarihsel açıdan birçok yanlışlık söz konusudur. Buna karşın Orderic’in böyle bir kurgusal anlatıyı eserine eklemesine iten sebepler tartışmaya değerdir. Bu makale öncelikle, Orderic’in sayfalar tutan hikâyesini genel hatlarıyla verecek, ardından tarihsel açıdan değerlendirmesini yapıp, kurgu ile gerçekliği ayırmayı ve çözümlemesini yapmayı deneyecektir. Nihayetinde ise yazarın kullandığı ve etkilendiği kaynaklara yoğunlaşacaktır. Bu bağlamda, 1111 yılından önce yazıldığı bilinen ve Hıristiyan azizi St Leonard’ın mucizeleriyle ilgili kaleme alınmış bir eser olan Miracula Sancti Leonardi’de yer alan bir kaydın Orderic’in hikâyesine benzerliği, 12. yüzyıldan itibaren Fransız edebiyatında ortaya çıkan bir çeşit destansı şiir olan chanson de geste’lerden taşıdığı izler örneklerle açıklanacaktır.Keywords : Orderic Vitalis, Bohemond, Melaz, Gümüştegin, Danişmendliler