- Söylem Filoloji Dergisi
- Cilt: 8 Sayı: 3
- \"Köse İmam\" Manzumesi Üzerine Bir Söylem Çözümlemesi Çalışması
\"Köse İmam\" Manzumesi Üzerine Bir Söylem Çözümlemesi Çalışması
Authors : Meriç Güven, Cüneyt Akkuş
Pages : 897-910
Doi:10.29110/soylemdergi.1312116
View : 116 | Download : 395
Publication Date : 2023-12-30
Article Type : Research
Abstract :Mehmet Akif Ersoy’un Safahat kitabının "Birinci Safahat” bölümünde geçen "Köse İmam”, söylem çözümlemesine olanaklı bir manzumedir. Söylem çözümlemesi, dilbilimsel bir incelemedir. Dil, dilbilime kadar gramer merkezli incelenirken dilbilim, metni bir gösterge olarak ele almıştır. F. de Saussure’ün sistem dediği kavram, Cenevre Dilbilim Okulu’nda yapıdır. Söylem çözümlemesi hem yapısalcıların hem de göstergebilimcilerin çalışma alanındadır. Yapısalcılar, durağan – yayımlanmış, iki kapak arasındaki- metinle ilgilenirken, göstergebilimciler her türlü varlığı inceleme nesnesi olarak kullanmışlardır. Yapısalcı inceleme metinden hareketle alımlamalar yapar. Bu beraberinde öznel ve sınırsız bu bir yorumlama getirir. Çözümlemeci, metnin bağlamından uzaklaşabilir, hatta metinden kopabilir. Böylece çözümlemeci, metnin söylemek istediğindense kendi söylemek istediğini aktarabilir. Bir metinde anlamı aramak veya anlamın nasıl oluştuğunu incelemek anlambilimin konusudur. Söylenenlerden hareketle söylenmeyeni anlamak ve söylemi deşifre etmek söylem çözümlemesini ilgilendirir. Bu açıdan söylem çözümlemesi dilbilimin inceleme alanına girse de söylem çözümlemesinin yorumlama/anlamlandırma yöntemi disiplinler arasıdır. Söylemlerin çözümlenmesi için "cümle üstü unsur” konumundaki sözcelerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi gerekir. Bu çalışmada söylem çözümlemesindeki temel yaklaşımlar (konuşma, anlatı ve söz eylem) göz önünde bulundurularak ve konu ile ilgili alan yazınında daha önceden üretilmiş olan bilgiler değerlendirilerek "Köse İmam” şiiri incelenmiştir. Doğal dilden ayrılan şiir dilinin içinde açıkça söylenmeden okuyucudan çözümlenmesi beklenen göstergesel anlamalar/ kodlar üzerinde durularak söylem çözümlemesi yapılacaktır.Keywords : Dilbilim, Köse İmam, Söylem Çözümlemesi, Mehmet Akif Ersoy, göstergebilim