- Söylem Filoloji Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- Denetleme ve Yükseltme Görüngüsü Açısından Türkçede Mastar Cümleleri
Denetleme ve Yükseltme Görüngüsü Açısından Türkçede Mastar Cümleleri
Authors : Duygu Özge Gürkan
Pages : 201-206
Doi:10.29110/soylemdergi.864185
View : 12 | Download : 3
Publication Date : 2021-04-30
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmanın konusunu Türkçede mastar cümleleri oluşturmaktadır. Türkçede mastar cümleleri -mAk, -mA ve -(y)Xş biçimbirimleriyle kurulan bağımlı cümle tiplerinden biridir. Mastar cümleleri, tıpkı temel cümleler gibi kendilerine ait özne, nesne, tümleç gibi cümle ögelerini içerebilirler. Bu çalışmanın metodolojisi esas olarak Üretici Dilbilgisi Kuramına dayanmaktadır. Türkçede mastar cümleleri, Üretici Dilbilgisinin bir altkuramı olan İlkeler ve Değiştirgenler Kuramına bağlı iki ayrı görüngü kapsamında incelenmiştir: Denetleme ve yükseltme. İngilizce model alınarak oluşturulan bu kuram çeşitli dönüşüm işlemleriyle bütün dilleri ortak kurallarla incelemeyi hedeflemektedir. Dolayısıyla, bu çalışmada mastar cümleleri denetleme ve yükseltme görüngülerine göre incelenirken aynı zamanda Türkçe ve İngilizce tipi mastar cümleleri de birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmanın sonucunda Türkçe mastar cümlelerinin denetlemeye izin verirken, yükseltmeye ise izin vermediği görülmüştür.Keywords : mastar cümleleri, Üretici Dilbilgisi, denetleme, yükseltme, Türkçe