- Söylem Filoloji Dergisi
- Vol: 4 Issue: 1
- Halit Ziya Uşaklıgil'in "Aşka Dair" Adlı Hikâyesini Empati (Duygudaşlık) Kuramı Bağlamında...
Halit Ziya Uşaklıgil'in "Aşka Dair" Adlı Hikâyesini Empati (Duygudaşlık) Kuramı Bağlamında Çözümleme Denemesi
Authors : Türkan Yeşilyurt
Pages : 57-63
Doi:10.29110/soylemdergi.561718
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2019-06-30
Article Type : Research
Abstract :Okur merkezli Empati (Duygudaşlık) Kuramı, Theodor Lipps tarafından kurulmuştur. Lipps’e göre empati; bir insanın, kendisini karşısındaki bir nesneye, örneğin bir sanat eserine, yansıtması, kendini onun içinde hissetmesi ve bu yolla o nesneyi özümseyerek anlaması sürecidir. Lipps, 1897 yılından sonraki çalışmalarında nesnelerin yanı sıra insanların algılanması sırasında da "einfühlung”un ortaya çıkabileceğinden bahsetmiştir. Bu yazıda Halit Ziya Uşaklıgil’in "Aşka Dair” adlı hikâyesinin kahramanı Hafız Nevzat Efendi’nin hasta bir kadına duyduğu aşk, daha doğrusu Platonik aşk, tahlil edilmiştir. Bu tahlil için Empati Kuramı’na yaslanılmıştır. Hafız Efendi, aşkını, duygularını söze dökmeden, kadınla fiziksel bir yakınlık kurmadan "saf aşk” olarak yaşar. Hafız sevdiği kadınla empati kurarak onu içine alır, özümser. Daha doğrusu kendi yerine onu ikame etmiş gibidir. Hafız, kendisi tarafından sevildiğinden haberi bile olmayan hasta kadınla gönlünde bir ve birliktedir. Ne var ki, hislerini yalnızca okuduğu ezanlara ve gazellere yansıtır. Kadının köyden ayrılışı üzerine sevdiği kadının varlığında kendini eriten Hafız Efendi, intihar eder.Keywords : Aşk, Empati, Halit Ziya Uşaklıgil, Hikaye, Platonik Aşk